بررسی گسترده ی فقهی: قمار، قیادت، قیافه، کهانت و ... صفحه 58

و روایت عبدالمطلب القمی در الکافی:

مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَبْدِ الْمَلِکِ الْقُمِّیِّ قَالَ: کُنْتُ أَنَا وَ إِدْرِیسُ أَخِی عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ- علیه السلام - فَقَالَ إِدْرِیسُ: جَعَلَنَا اللَّهُ فِدَاکَ مَا الْمَیْسِرُ؟ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ- علیه السلام -: هِیَ الشِّطْرَنْجُ قَالَ فَقُلْتُ: أَمَا إِنَّهُمْ یَقُولُونَ إِنَّهَا النَّرْدُ قَالَ: وَ النَّرْدُ أَیْضا.(1)

قلت: در این روایات فعل در تقدیر است؛ یعنی «اللعب بالشطرنج و النرد هما المیسر» و چون معلوم بوده، فعل ذکر نشده است. شواهدی هم از روایات بر این مطلب وجود دارد که راوی از حضرت درباره ی لعب به شطرنج سؤال می کند ولی حضرت در جواب، خودِ شطرنج را ذکر می کنند، پس منظور همان لعب به شطرنج است که راوی در مورد آن سؤال کرده است، مثل روایت عیّاشی در تفسیرش:

مُحَمَّدُ بْنُ مَسْعُودٍ الْعَیَّاشِیُّ فِی تَفْسِیرِهِ عَنْ حَمْدَوَیْهِ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ- علیه السلام - عَنِ اللَّعِبِ بِالشِّطْرَنْجِ فَقَالَ: الشِّطْرَنْجُ مِنَ الْبَاطِلِ.(2)

1- همان، ح8، ص436.
2- وسائل الشیعه، ج17، کتاب التجاره، أبواب ما یکتسب به، باب102، ح13، ص321 و تفسیر العیاشی، ج2، ص315.