بررسی گسترده ی فقهی: قمار، قیادت، قیافه، کهانت و ... صفحه 64

نقد این اشکال

واقع امر این است که اگر فرد نادر هیچ تفاوتی با فرد شایع نداشته باشد (نظیر آب چاه نسبت به آب لوله کشی) حقّ با مستشکل است، ولی مرحوم شیخ می خواهد بفرماید که فرد شایع دارای خصوصیاتی است که آن را از فرد نادر جدا می کند و فرد نادر اصلاً مورد إعتناء نیست. به عنوان مثال: اگر کسی به دیگری بگوید برای من سیب بخر، اگر به جای سیب معمولی سیب ترش بخرد آیا حقّ دارد آن شخص این فرد را مورد مؤاخذه قرار دهد که چرا سیب ترش خریدی و اگر عذر آورد که کلام شما مطلق بود، بگوید معلوم است که مراد من سیب ترش نبوده، بلکه سیب معمولی می خواستم؟

ما نحن فیه نظیر این است و فرد شایع نسبت به فرد نادر امتیازی دارد که فرد نادر را به عنوان فرد درجه ی دو مطرح می کند و در چنین جایی که نقصان فردیتِ فردی نسبت به فرد دیگری محسوس باشد، قول به انصراف بسیار قوی و قابل التزام است.

ادلّه ی حرمت قسم دوم

اشاره

سپس مرحوم شیخ چنین دعوای انصرافی را نسبت به روایت أبی الربیع الشامی بعید می دانند. روایت چنین است:

مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ فِی مَعَانِی الْأَخْبَارِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ سَعْدٍ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ