بررسی گسترده ی فقهی: قمار، قیادت، قیافه، کهانت و ... صفحه 72

که دیگر نمی توانیم بگوئیم انصراف به لعب مع الرهن دارد، بلکه مطلق لعب مراد است.(1)

نقد استدلال شیخ- قدس سره - به روایت أبی الجارود

امّا این که جناب شیخ فرمود این بخش روایت «کُلُّ هَذَا بَیْعُهُ وَ شِرَاؤُهُ وَ الِانْتِفَاعُ بِشَیْ ءٍ مِنْ هَذَا حَرَامٌ مِنَ اللَّهِ مُحَرَّمٌ» دالّ بر حرمت انتفاع است و از جمله ی انتفاعات، لعب بدون رهن است می گوئیم: مراد از انتفاع به نرد و شطرنج و بقیه ی آلات قمار، انتفاع متناسب با آن آلات است و إلا اگر متناسب نباشد نمی توان گفت حرام است؛ مثلاً اگر کسی با تخته ی نرد یا شطرنج بر سر ماری بزند و آن را بکشد، نمی توان به این روایت استناد کرد و گفت این کار چون انتفاع به نرد و شطرنج است پس حرام است.

بنابراین باید بگوئیم مراد انتفاع متناسب با این آلات است؛ نه هر انتفاعی. و از آن جایی که لعب به نرد و شطرنج و ... بدون رهن در زمان صدور روایات به اعتراف خود مرحوم شیخ نادر بوده و لعب مع الرهن معمول بوده، پس لعب مع الرهن، انتفاع متناسب در زمان صدور روایات بوده است. امّا لعب بدون رهن را حداقل شک داریم که متناسب بوده یا نه، بنابراین نمی توانیم

1- المکاسب المحرمه، ج 1، ص373: لیس المراد بالقِمار هنا المعنی المصدری، حتّی یرد ما تقدّم من انصرافه إلی اللعب مع الرهن، بل المراد الآلات بقرینه قوله: «بیعه و شراؤه»، و قوله: «و أمّا المَیسِر فهو النرد .. إلخ».