بررسی گسترده ی فقهی: قمار، قیادت، قیافه، کهانت و ... صفحه 76

استعمال لفظ در همه ی این معانی موجود باشد؛ یا این که قرینه ی قطعی قائم شده باشد که مراد از لفظ، معانی متعدّد _ هرچند به نحو مجازی یا کنایی _ است. بنابراین اگر چند معنا نه بالوضع باشد و نه قرینه ی قطعی بر آن قائم شده باشد بلکه صرف احتمال باشد، نمی توانیم بپذیریم لفظ در آیه ی شریفه در آن معانی هم به کار رفته است.

در ما نحن فیه هیچ یک از این دو امر وجود ندارد تا بگوییم «میسر» در آلت قمار هم استعمال شده است؛ زیرا نه در لغت لفظ میسر بر نفس آلات قمار علی نحو الحقیقه اطلاق شده و نه در روایات صراحتی وجود دارد که آلات مراد باشد. علاوه آن که هیچ کدام از آن روایات دارای سند صحیح نیست؛ مگر موثقه ی زراره(1) که ذکر خواهیم کرد در آن نیز قمار بر آلات قمار اطلاق نشده است.

بنابراین این کلام مرحوم امام- قدس سره - که «میسر» در سه معنا استعمال شده، امکانش را می پذیریم ولی برای قبول این استعمال می گوییم یکی از دو شرط لازم است: یا در لغت برای این معانی وضع شده

1- وسائل الشیعه، ج17، کتاب التجاره، أبواب ما یکتسب به، باب102، ح5، ص319 و الکافی، ج6، ص436: وَ [مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوب] عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عُقْبَهَ عَنِ ابْنِ بُکَیْرٍ عَنْ زُرَارَهَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ- علیه السلام - أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ الشِّطْرَنْجِ وَ عَنْ لُعْبَهِ شَبِیبٍ الَّتِی یُقَالُ لَهَا لُعْبَهُ الْأَمِیرِ وَ عَنْ لُعْبَهِ الثَّلَاثِ فَقَالَ: أَ رَأَیْتَکَ إِذَا مَیَّزَ اللَّهُ الْحَقَّ وَ الْبَاطِلَ مَعَ أَیِّهِمَا تَکُونُ قَالَ: مَعَ الْبَاطِلِ قَالَ: فَلَا خَیْرَ فِیهِ.