بررسی گسترده ی فقهی: قمار، قیادت، قیافه، کهانت و ... صفحه 80

نهایت چیزی که این روایت دلالت می کند این است که لعب به این آلات باطل است؛ یعنی بدون فایده است، ولی نمی توانیم بگوییم هر باطلی حرام است؛ چون خیلی از کارها بی فایده و باطل است امّا حرام نیست.

مضاف به این که می توانیم بگوییم مراد روایت، لعب مع الرهن است؛ چون اطمینان وجود دارد در بین آلاتی که ذکر می کند و تا سدّر که ضعیف ترین بوده می شمارد، آلاتی وجود دارد که بازی با آن بدون رهن هیچ لذتی ندارد _ هرچند در روایت تصریح به آن نشده _ و اصلاً معقول نیست کسی بدون رهن با آن بازی کند. بله، در مورد شطرنج و امثال آن، نفس بازی هم مطلوب است امّا در مورد بعضی آلات، بدون رهن هیچ لذتی ندارد. بنابراین اگر نگوییم استظهار از این روایت لعب مع الرهن است، لااقل این است که ظنّ قوی وجود دارد لعب مع الرهن مراد است و در نتیجه لعب بدون رهن را نمی توانیم بگوییم باطل است. بنابراین اگر باطل بودن دالّ بر حرمت هم باشد از آن جایی که نمی دانیم لعب بدون رهن مصداق باطل باشد، پس نمی توانیم بگوییم حرام است. مگر آن که در پاسخ گفته شود اللعب بکل شیئٍ بحسبه.

3. موثقه ی زُراره:

وَ [مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوب] عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عُقْبَهَ عَنِ ابْنِ بُکَیْرٍ عَنْ زُرَارَهَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ- علیه السلام - أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ الشِّطْرَنْجِ وَ ع