کتابخانه بالقرآن

بررسی گسترده ی فقهی: قمار، قیادت، قیافه، کهانت و ... صفحه 97

روایت من لایحضره الفقیه(1) بین حکم لاعب بالنرد قماراً و من یلعب بها بغیر قمارٍ تفصیل داده شده، پس معلوم می شود لعب بدون رهن هم فی الجمله رواج داشته است.

با این حال قضاوت در مورد روایات مطلقی که در مذمّت شطرنج و نرد وارد شده _ که کمتر حرامی سراغ داریم این قدر روایت با این شدت در موردش وارد شده باشد _ سخت است. اگر بگوییم خصوص لعب مع الرهن را بیان می کند مشکل است و اگر بگوییم اعم است أشکل است؛ زیرا هرچند بر لعب بدون رهن هم اطلاق لعب شطرنج و نرد می شود، ولی در استعمال علی وجه الحقیقه بودن آن شک داریم. بنابراین چون برای ما مشکوک می شود، نمی توانیم به این اطلاقات تمسک کنیم.

1- من لایحضره الفقیه، ج4، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی، ح6، ص59: وَ سُئِلَ الصَّادِقُ- علیه السلام - عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ (فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ) قَالَ: (الرِّجْسُ مِنَ الْأَوْثَانِ) الشِّطْرَنْجُ وَ (قَوْلُ الزُّورِ) الْغِنَاءُ وَ النَّرْدُ أَشَدُّ مِنَ الشِّطْرَنْجِ فَأَمَّا الشِّطْرَنْجُ فَإِنَّ اتِّخَاذَهَا کُفْرٌ وَ اللَّعِبَ بِهَا شِرْکٌ وَ تَعْلِیمَهَا کَبِیرَهٌ مُوبِقَهٌ وَ السَّلَامَ عَلَی اللَّاهِی بِهَا مَعْصِیَهٌ وَ مُقَلِّبَهَا کَمُقَلِّبِ لَحْمِ الْخِنْزِیرِ وَ النَّاظِرَ إِلَیْهَا کَالنَّاظِرِ إِلَی فَرْجِ أُمِّهِ وَ اللَّاعِبَ بِالنَّرْدِ قِمَاراً مَثَلُهُ مَثَلُ مَنْ یَأْکُلُ لَحْمَ الْخِنْزِیرِ وَ مَثَلَ الَّذِی یَلْعَبُ بِهَا مِنْ غَیْرِ قِمَارٍ مَثَلُ مَنْ یَضَعُ یَدَهُ فِی لَحْمِ الْخِنْزِیرِ أَوْ فِی دَمِهِ وَ لَا یَجُوزُ اللَّعِبُ بِالْخَوَاتِیمِ وَ الْأَرْبَعَهَ عَشَرَ وَ کُلُّ ذَلِکَ وَ أَشْبَاهُهُ قِمَارٌ حَتَّی لَعِبُ الصِّبْیَانِ بِالْجَوْزِ هُوَ الْقِمَارُ وَ إِیَّاکَ وَ الضَّرْبَ بِالصَّوَانِیجِ فَإِنَّ الشَّیْطَانَ یَرْکُضُ مَعَکَ وَ الْمَلَائِکَهَ تَنْفِرُ عَنْکَ وَ مَنْ بَقِیَ فِی بَیْتِهِ طُنْبُورٌ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.