علم غیب صفحه 153

عبدالله بن اُم مکتوم به خدمت حضرت رسالت پناه آمد و آن حضرت ابن اُم مکتوم را مقدم بر او نشانید. پس این آیه یعنی: «ای عثمان، چه چیز دانا کرد تو را به حال اعمی یعنی ابن امّ مکتوم که روی خود را عبوس کردی و از او اعراض نمودی؟! شاید او پاکیزه از گناه باشد». و غلط است که ما فاعل ]عَبَسَ وَتَوَلَّی (1) را پیغمبر بگیریم.

اما سوال ]مَا اَدْرَاکَ[(2)، که در آیات چندی به شخص پیغمبر خطاب شده است، دلالت ندارد که پیغمبر اکرمˆ معاذ الله نادان بوده و از اوضاع و احوال شب قدر و سقر و سجین و علیین و عقبه و حُطَمه خبر نداشته است.

مگر ممکن است خداوند قرآن را بر پیغمبرش نازل کند و او را از حقایق و تاویل آیات و بطون آن آگاه نفرماید؟! هیچ عاقلی نمی گوید که پیغمبر اکرمˆ بر کتابی که خودش آورده واقف نبوده است.

باید در این گونه موارد اقتدا به بزرگان دین کرد، یعنی همان طور که آن ها این کلمه را معنی کرده اند و گفته اند: «به جز لطف پروردگار چه چیز تو را دانا کرد»؟

11. اختصاص (علم الساعه) به خداوند

خداوند می فرماید:

]إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَهِ وَیُنَزِّلُ الْغَیْثَ وَیَعْلَمُ مَا فِی الْأَرْحَامِ وَمَا تَدْرِی نَفْسٌ مَاذَا تَکْسِبُ غَداً وَمَا تَدْرِی نَفْسٌ بِأَیِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ[؛(3)

همانا علم قیام رستاخیز نزد خداست. و اوست که باران را نازل می فرماید. آن چه را که در ارحام است و می داند. و کسی نمی داند فردا چه می کند و به کدام زمین می میرد. (ولیکن) خدا (از این مطالب) دانا و با خبر است.

1- عبس (80)، آیه 1.
2- این آیه 13 بار در قرآن به کار برده شده است، از آن جمله؛ المطففین (83)، آیات 8 و 19 و القارعه (101)، آیات1 و 3.
3- لقمان (31)، آیه 34.