علم غیب صفحه 163

اگر ما احوال و اعمال شما را ندانیم، (در این صورت) فضیلتی بر مردم نخواهیم داشت.(1)

و با این وصف، آیا عقل به ما اجازه می دهد که باور کنیم امام† نمی توانست بداند کنیزش کجاست؟!

روایت دوم

روایت عمار ساباطی است که از امام صادق† سؤال کرد: آیا امام غیب را می داند؟ آن حضرت فرمودند:

نه، لکن هر وقت بخواهد چیزی را بداند، خدا و به او اعلام می فرماید.(2)

واضح است که منظور امام نفی علم ذاتی است؛ زیرا اگر کسی علم ذاتی داشته باشد، شریک خدا می شود و فقط خداست که ذات قدوس او عین علم و قدرت اوست، اما علم مخلوق ذاتی نیست و بخشش خدایی است.

روایت سوم

ابی مغیره می گوید: من و یحیی بن عبدالله بن الحسن خدمت موسی بن جعفر‡ بودیم. یحیی عرض کرد: فدایت شوم! مردم گمان می کنند که شما علم غیب دارید. فرمود:

سبحان الله! دست خود را بر سر من بگذار؛ (و ببین چگونه از تعجب و یا ترس) موهای سر و بدنم حرکت کرده! سپس فرمود:

لَا وَاللهِ مَا هِیَ اِلَّا وِرَاثَهٌ عَن رَسُولِ اللهِ؛

نه به خدا قسم، (هیچ علمی) نیست مگر آن که از رسول خدا به ما به ارث رسیده.(3)

1- الخرائج و الجرائح، ج1، ص288 (باب ششم)؛ بحارالأنوار، ج46، ص255، ح56.
2- الکافی، ج1، ص257، ح4؛ بحارالأنوار، ج26، ص57، ح119 (باب اوّل از ابواب علومهم‰ از کتاب الإمامه).
3- الأمالی للمفید، ص23، ح5 (مجلس سوم)؛ بحارالأنوار، ج26، ص102، ح5 (باب چهارم از ابواب علومهم‰ از کتاب الإمامه).