- دیباچه 1
- اشاره 6
- 1. اطراب 6
- 2. لهوی بودن 11
- سیری در تاریخچه موسیقی 30
- اشاره 30
- فرم 41
- محتوا 41
- الف) نوع شعر 52
- 1. شعر 52
- اشاره 52
- پرسش های دینی در باب موسیقی 52
- اشاره 52
- ب) خواننده شعر 53
- 2. آهنگ 55
- الف) انواع آلات و ابزار موسیقی 55
- ج) کیفیت خواندن 55
- اشاره 55
- ب) موارد استفاده از موسیقی 57
- ج) آثار و اهداف متداول استفاده از موسیقی 57
در ادله تشریع حکم غنا اشاره ای به طرب آور بودن غنا نشده است. نتیجه این که اطراب قید تشکیل دهنده مفهوم غنا و در نتیجه معیاری در حرمت افراد غنا نیست.
اما بنابر نظر فقها و مراجع بزرگوار که اطراب را شرط صدق عنوان غنا می دانند و غنا را از این رو که طرب آور است، حرام می دانند(1)، آوازی که طرب آور نباشد، غنا نیست و در نتیجه، مشمول حکم آن (حرمت) نمی شود. هم چنان که گذشت، اطراب شأنی یا اقتضایی نیز در مواردی صدق می کند که در صورت نبود موانع سه گانه یاد شده (درخواننده یا شنونده یا ابزار) طرب به وجود آید. در غیر این صورت، موسیقی های آوازی مشمول حکم حلیت خواهند بود.
2. لهوی بودن
گفته شد که اطراب در تحقق عنوان غنا نقش دارد و ادله حرمت غنا بر حرمت غنا از این نظر دلالت می کند، ولی لهو عنوان عامی است که می تواند غنا را هم شامل شود؛ فارغ از آن که غنا یا موسیقی سازی به چه معنا باشد. در این جا غنا به دلیل لهو بودن حرام است(2).
1- مانند امام خمینی رحمه الله و مقام رهبری دام ظله و آیات عظام، فاضل لنکرانی، وحید خراسانی، بهجت، مکارم شیرازی، سیدعلی سیستانی و جواد تبریزی.
2- شیخ غنا را از آن رو که دارای اطراب و موجب خفت عقل است، لهو و باطل می خواند، ولی ایشان هم بر این باور است که عنوان لهو، عام است و اساسا هر آوازی _ ولو غنایی نباشد _ اگر عنوان لهو و باطل بر آن صدق کند، حرام است.