- دیباچه 1
- اشاره 6
- 1. اطراب 6
- 2. لهوی بودن 11
- سیری در تاریخچه موسیقی 30
- اشاره 30
- فرم 41
- محتوا 41
- پرسش های دینی در باب موسیقی 52
- 1. شعر 52
- الف) نوع شعر 52
- اشاره 52
- اشاره 52
- ب) خواننده شعر 53
- ج) کیفیت خواندن 55
- اشاره 55
- الف) انواع آلات و ابزار موسیقی 55
- 2. آهنگ 55
- ب) موارد استفاده از موسیقی 57
- ج) آثار و اهداف متداول استفاده از موسیقی 57
این نوشته قدمی است در این راه؛ راهی که باید با نشانه هایی که پیشوایان ما بر جا گذاشته اند، روشن و آشکار شود.
موسیقی، واژه ای عربی از ریشه واژه یونانی «Mousike» است و موزیک از موزا (Mousa)؛ یعنی هر یک از نه الهه اساطیری یونان که حامی هنرهای زیبا بوده اند، گرفته شده است.(1)
در تعریف موسیقی، موسیقی به صنعت آهنگ ها و نغمات، دانش «سازها» و «آوازها» و علم الحان معنا شده است.(2) بنابراین، می توان آن را به دو نوع موسیقی سازی و آوازی تقسیم کرد.
آن چه در منابع اسلامی در این باره آمده، با نام «غنا» است و غنا در زبان عربی از مقوله «آواز»، یعنی بخشی از موسیقی اصطلاحی است. هم چنین در منابع اسلامی به سازهای مختلف رایج در آن زمان و صدای حاصل از آن ها به طور جداگانه و با نام سازهای موسیقی (آلات الملاهی) و شنیدن لهو (استماع اللهو) ؛ یعنی بخش دیگر موسیقی اصطلاحی اشاره شده است. بنابراین، در منابع اسلامی به لفظ موسیقی اشاره ای نشده، ولی از آن رو که موسیقی هم دربردارنده آواز (غنا) و هم آهنگ سازهای موسیقی (آلات الملاهی) است، بحث را با نام کلی موسیقی پی می گیریم.
1- حاشیه برهان قاطع، ذیل موسیقار، به اهتمام محمد معین، انتشارات امیرکبیر، 1361 ش.
2- نک: لغت نامه دهخدا، مؤسسه انتشارات، چاپ دانشگاه تهران، چاپ اول، از دوره جدید، 1373 ش، ج 13، ص 19257.