ربا و راه های گریز از آن صفحه 104

ارزش ذاتی یا اعتباری بودن پول در صدر اسلام

مسلمانان مسکوکات درهم و دینار را به صورت وزنی در داد و ستدهای خود به کار می گرفتند؛ یعنی در داد وستدها به شکل، نوشته و شماره روی آن ها چندان توجّهی نداشتند، بلکه برای آن ها مقدار طلا یا نقره به کار برده شده در مسکوکات اهمیّت داشت.(1) در صدر اسلام، سکّه های عصر جاهلیت و اسلام هم وزن بودند.(2) پیامبر صلی الله علیه و آله نیز داد و ستد وزنی را امضا و تأیید فرمود.(3)

بنابراین، پول در صدر اسلام افزون بر ارزش در داد و ستدها، دارای ارزش ذاتی نیز بود؛ بر خلاف پول های امروزی (اسکناس) که:

الف) دارای ارزش مصرفی به جز در داد و ستدها نیست؛

ب) ارزش مبادله ای آن نیز اعتباری و قراردادی است؛ در حالی که در طلا و نقره امری غیر قراردادی بود؛

ج) برای این که طلا و نقره به عنوان پول وارد داد و ستدها شود، تنها کافی بود که عرف و عقلا آن را به عنوان معیار سنجش کالاها بپذیرند؛ برخلاف اسکناس که به دواعتبار نیاز دارد:

1 _ اعتبار ارزش مبادله ای برای آن کاغذ خاص؛

2 _ اعتبار ارزش مبادله ای آن به عنوان معیار سنجش.

پس پول های امروزی را با پول های زمان صدر اسلام نمی توان مقایسه کرد،

1- ماهیّت پول، ص 219.
2- پول و نظام های پولی، ص 129.
3- ماهیت پول، ص 219.