ربا و راه های گریز از آن صفحه 117

می خورند.

در میان فقیهان پیشین نیز مقدّس اردبیلی از مخالفان حیله های شرعی است. ایشان پس از آوردن برخی از حیله های شرعی می گوید: سزاوار است که تا آنجا که ممکن است از این حیله ها اجتناب شود و در صورت اضطرار هم رضای خدا را در نظر بگیرد و به این حیله هایی که صورت ظاهری را درست می کنند، نظر نداشته باشد. وی آن گاه در تأیید نظر خود می گوید:

به ظاهر صاحب تذکره (علاّمه) نیز با ما هم عقیده بوده است که پیش از ذکر حیله های شرعی گفته است: «اگر ضرورت ایجاب کرد باید چنین و چنان کند و حیله های شرعی را نشان داده است».(1)

آیت اللّه خامنه ای نیز از مخالفان حیله های رباست. ایشان در رساله اجوبه الاستفتائات در موارد مختلف در پاسخ به پرسش هایی که شده است، فرموده اند:

اگر این کار برای فرار از ربا باشد، اشکال دارد. به عنوان نمونه، می توان به پرسش 517 و 520 و 533 و 541 اشاره کرد. ایشان در پاسخ به این پرسش کهضمیمه کردن چیزی به مال به قصد فرار از ربا چه حکمی دارد؟ فرموده اند:

این کار در جواز قرض ربوی اثری ندارد و با ضمیمه کردن چیزی به آن حلال نمی شود.(2)

موافقان حیله های شرعی فرار از ربا

موافقان حیله های شرعی فرار از ربا

چنان که گذشت روایات معتبری داریم که بر جواز حیله های شرعی دلالت