ربا و راه های گریز از آن صفحه 126

3 _ مدّت زمان مزارعه باید مشخّص باشد و باید مدّت آن کم تر از زمانی که بذر به بار می نشیند و محصول به دست می آید نباشد.

4 _ زمین باید قابل کشت باشد؛ هرچند با دستکاری آماده شده باشد.

5 _ زمین نیز باید معین باشد و اگر مالک زمین بگوید هریک از زمین ها را که خواستی کشت کن، درست نیست.

6 _ باید مشخّص شود که بذر و دیگر مخارج بر عهده چه کسی است.

7 _ کسی که زمین را در اختیار کشاورز می گذارد، باید مالک آن باشد یا به گونه ای حقّ تصرّف در آن را داشته باشد؛ مثل این که آن را اجاره کرده باشد. بنابراین، زمین های موات و زمین هایی را که از آن بیت المال است، نمی توان به عنوان مزارعه به کسی واگذار کرد.

8 _ مزارعه از قراردادهای لازم است و هیچ یک از دو طرف حقّ فسخ آن را ندارند؛ مگر این که برای خود حق خیار فسخ قرار داده باشند.(1)

6 _ مساقات

6 _ مساقات

مساقات قراردادی است میان مالک و باغبان (عامل)؛ بر این اساس که باغبان باغ را برای مدّت معیّنی آبیاری کند و به پرورش درختان بپردازد، سپس هر دو به نسبتمعیّن و مورد توافق در آن شریک باشند. قرارداد مساقات هم مانند قرارداد مزارعه از قراردادهای لازم است.(2)

7 _ جعاله

7 _ جعاله(3)

1- تحریرالوسیله، ج 1، ص 603 .
2- تحریرالوسیله، ج 1، ص 590 ، کتاب المساقاه؛ العروه الوثقی، ص 918.
3- توضیح المسائل مراجع، ج 2، صص 301 به بعد؛ تحریرالوسیله، ج 1، ص 538 ، کتاب الجعاله.