- پیش گفتار 4
- بخش اول: مسائل اساسی و پیش نیازها 8
- اشاره 8
- ربا در لغت و اصطلاح شرع و اقتصاد 8
- اشاره 9
- تاریخ جایز شمردن رباخواری 9
- الف) رباخواری در ملّت های باستان 10
- 3 _ آشوریان 10
- 4 _ هند 10
- 2 _ بابل 10
- 1 _ سومریان 10
- 6 _ یونان و روم 11
- 5 _ مصر باستان 11
- اشاره 13
- 1 _ یهودیّت 13
- ب) رباخواری در اروپای قرون وسطا و رنسانس 13
- 2 _ رویکرد کلیسا در اروپای قرون وسطا 15
- 3 _ اقتصاد پس از رنسانس تا عصر جدید 17
- اشاره 19
- تاریخ تحریم رباخواری 19
- الف) ملّت های باستان 19
- اشاره 19
- 1. یونان 19
- 3. عربستان 20
- 2. روم 20
- ب) ادیان آسمانی 21
- اشاره 21
- 1. آیین یهودیّت 21
- 2. آیین مسیحیّت 22
- 3. آیین اسلام 23
- الف) آثار فردی 26
- اشاره 26
- پی آمدهای زیان بار ربا 26
- اشاره 26
- 1. کینه جویی 32
- 2. ترس و دلهره همیشگی 33
- 3. بخل ورزیدن 34
- اشاره 36
- 1. ایجاد فاصله طبقاتی 36
- ب) آثار زیان بار اجتماعی 36
- 2. رواج بی کاری 38
- 4. نابودی جامعه از جهت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی 40
- 3. تورّم 40
- 5. استعمار کشورهای وام گیرنده از سوی کشورهای وام دهنده 46
- مصادیق ربا 50
- اشاره 50
- 1. ربا در جامعه بین المللی 50
- 2. ربا در بانک ها و دولت ها 51
- 3. ربا در داد و ستدهای مردمی 56
- بخش دوم: تحریم ربا در اسلام 58
- اشاره 58
- آثار تدریجی بودن تحریم ربا 59
- اشاره 59
- 2 _ آوردن حکایت عبرت آموز رباخواری یهود 60
- 1 _ ناپسند شمردن رباخواری 60
- پی آمدهای نظریه تدریج 61
- 3 _ تحریم ربای فاحش 61
- 4 _ تحریم قاطع و فراگیر ربا 61
- پی آمد نظریّه تدریج از نظر کاربردی 63
- 1. مرحله اول به صورت پند و اندرز 64
- اشاره 64
- تحریم ربا در قرآن 64
- 3. مرحله سوم به صورت نهی جزیی در بعضی موارد یا نهی آشکار ابتدایی 65
- 2. مرحله دوم به شکل عبرت آموزی از یهود 65
- 4. مرحله چهارم به صورت تحریم مطلق ربا 66
- چند نکته تفسیری در آیات ربا 67
- ربا در روایات 73
- اجماع بر تحریم ربا 78
- تحریم ربا از دیدگاه عقل 78
- اشاره 80
- گونه های ربا 80
- اشاره 80
- الف _ ربای معاملی 80
- شرایط ربای معاملی 83
- معیار کیل و وزن دار بودن چیست؟ 84
- فراگیر بودن ربای معاملی 87
- اشاره 87
- ب _ ربای قرض 87
- موضوع ربای قرض 87
- ج _ ربای مصرفی 88
- د _ ربای تولیدی 88
- ه _ ربای جلی و ربای خفی 89
- و _ ربای جاهلی و غیر جاهلی 90
- دیدگاه فقیهان اهل سنت در زمینه تحریم اقسام ربا 91
- دیدگاه فقیهان شیعه درباره تحریم اقسام ربا 93
- اشاره 96
- تعریف پول 96
- اشاره 96
- تاریخ و انواع پول 96
- داد و ستدهای ربوی پولی 96
- اشاره 96
- بخش سوم: تاریخ و انواع پول 96
- 1 _ پول کالایی 96
- 2 _ پول فلزی 97
- 3 _ پول کاغذی 98
- 5 _ شبه پول 102
- 4 _ پول تحریری 102
- پول پایه در صدر اسلام 103
- اشاره 103
- ارزش ذاتی یا اعتباری بودن پول در صدر اسلام 104
- قیمی یا مثلی بودن پول 106
- بخش چهارم: حیله های شرعی گریز از ربا 111
- اشاره 111
- مخالفان حیله های شرعی فرار از ربا 112
- موافقان حیله های شرعی فرار از ربا 117
- 1 _ مضاربه 119
- داد و ستدهای جای گزین ربا 119
- اشاره 119
- 2 _ شراکت 122
- 3 _ فروش قسطی 123
- 4 _ داد و ستدهای سَلَف (پیش فروش) 124
- 5 _ مزارعه 125
- 6 _ مساقات 126
- 7 _ جعاله 126
- شبهه ها درباره حرمت ربا 127
- اشاره 127
- 1. اختصاص حرمت ربا به ربای جاهلی 129
- 2 _ اختصاص تحریم ربا به ربای مصرفی 134
- 3 _ حلال بودن ربا تا میزان جبران تورّم 142
- 4 _ فرق میان بهره و ربا 146
- 1 _ ربای میان زن و شوهر 148
- اشاره 148
- 5 _ استثناهای ربا 148
- 2 _ پدر و فرزند 149
- 3 _ مالک و عبد 150
- 4 _ مسلمان و کافر 150
- اشاره 151
- 1 _ فاسق بودن رباخوار 151
- کیفر دنیایی رباخوار 151
- اشاره 151
- بخش پنجم: کیفر رباخوار 151
- 2 _ اثبات کفر برای رباخوار 152
- 3 _ در آتش سوختن رباخوار و سوزاندن سرمایه او 152
- الف _ کیفر در برزخ 153
- کیفر عمومی رباخوار در دنیا 153
- اشاره 153
- 2 _ وقوع زلزله و خورشیدگرفتگی 153
- 1 _ هلاکت جامعه 153
- کیفر رباخوار در آخرت 153
- 1 _ رباخوار از اصحاب آتش است. 154
- ب _ مجازات در قیامت 154
- 3 _ انگشت نما بودن در روز قیامت 154
- 2 _ ربا نابود کننده عمل انسان است. 154
- مجازات ربا و حیله های ربوی در قانون مجازات های اسلامی 155
- بخش ششم: بانک و تسهیلات بانکی 157
- بانک 157
- اشاره 157
- تعریف بانک 157
- اشاره 157
- تاریخ بانک داری 158
- بانک داری در ایران 159
- برخورد اندیشمندان دینی با مسأله بانک داری 161
- اقسام بهره های بانکی (ربوی و غیر ربوی) 164
- اشاره 167
- چگونگی مشارکت مردم در بانک ها(ی جمهوری اسلامی ایران) 167
- 1 _ حساب جاری (قرض الحسنه) 168
- 3 _ سپرده های سرمایه گذاری مدّت دار 169
- 2 _ حساب پس انداز (قرض الحسنه) 169
- ویژگی های قراردادهای مشارکتی 171
- انواع تسهیلات اعطایی بانک ها به مردم 171
- اشاره 171
- الف) قراردادهای مشارکتی 171
- اشاره 171
- اشاره 172
- محدودیت های قراردادهای مشارکتی 172
- ب) قراردادها با بازدهی ثابت 172
- ج) قراردادهای با بازدهی متغیّر 174
- ویژگی های قراردادهای با بازدهی ثابت 174
- اشاره 174
- ویژگی های قراردادهای با بازدهی متغیّر 175
- د) قرض الحسنه 176
- عملکرد بانک ها در جمهوری اسلامی ایران 176
- راه کارهای مناسب برای بانک داری بدون ربا 181
- نقش رسانه در توجه دادن مسئولان و مردم به اهمیّت پدیده ربا 186
- بخش هفتم: همراه با برنامه سازان 186
- اشاره 186
- نقد و بررسی عملکرد رسانه در زمینه پدیده رباخواری 187
- پیشنهادهای برنامه ای در سطح کلان 188
- پیشنهادهای برنامه ای 190
- پرسش های کارشناسی 191
- پرسش های مردمی 191
- سخن پایانی 194
- کتاب نامه 195
بخش ششم: بانک و تسهیلات بانکی
اشاره
بخش ششم: بانک و تسهیلات بانکی
زیر فصل ها
بانک
بانک داری در ایران
برخورد اندیشمندان دینی با مسأله بانک داری
اقسام بهره های بانکی (ربوی و غیر ربوی)
چگونگی مشارکت مردم در بانک ها(ی جمهوری اسلامی ایران)
انواع تسهیلات اعطایی بانک ها به مردم(1)
عملکرد بانک ها در جمهوری اسلامی ایران(2)
راه کارهای مناسب برای بانک داری بدون ربا
بانک
اشاره
بانک
امروزه بانک در زوایای گوناگون زندگی مردم رسوخ کرده است و می توان گفت که جزو جدایی ناپذیر جامعه مدرن امروزی شده است. از آن جا که بانک به عنوان واسطه ای میان قرض دهندگان و وام گیرندگان عمل می کند، ارتباط مستقیمی با مسأله ربا می یابد و ربایی بودن یا نبودن فعالیت های بانکی در زندگی مردم مسلمان نقش اساسی ایفا می کند و از این رو، این بحث میان کارشناسان به طور جدّی مطرح شده است. برای آشنایی اوّلیه در این فصل به این مسأله می پردازیم.
تعریف بانک
تعریف بانک
واژه بانک از واژه آلمانی Banck به معنای شرکت گرفته شده است. به نظر برخی دیگر واژه ای است از ریشه ایتالیایی که در گذشته به دکّه یا محلّ کسب صرّافان در ایتالیای قدیم اطلاق می شده است و در اصطلاح Banco نام داشته
1-
2-