- پیش گفتار 4
- اشاره 8
- بخش اول: مسائل اساسی و پیش نیازها 8
- ربا در لغت و اصطلاح شرع و اقتصاد 8
- اشاره 9
- تاریخ جایز شمردن رباخواری 9
- 2 _ بابل 10
- الف) رباخواری در ملّت های باستان 10
- 4 _ هند 10
- 1 _ سومریان 10
- 3 _ آشوریان 10
- 6 _ یونان و روم 11
- 5 _ مصر باستان 11
- اشاره 13
- 1 _ یهودیّت 13
- ب) رباخواری در اروپای قرون وسطا و رنسانس 13
- 2 _ رویکرد کلیسا در اروپای قرون وسطا 15
- 3 _ اقتصاد پس از رنسانس تا عصر جدید 17
- اشاره 19
- اشاره 19
- الف) ملّت های باستان 19
- تاریخ تحریم رباخواری 19
- 1. یونان 19
- 3. عربستان 20
- 2. روم 20
- ب) ادیان آسمانی 21
- 1. آیین یهودیّت 21
- اشاره 21
- 2. آیین مسیحیّت 22
- 3. آیین اسلام 23
- الف) آثار فردی 26
- پی آمدهای زیان بار ربا 26
- اشاره 26
- اشاره 26
- 1. کینه جویی 32
- 2. ترس و دلهره همیشگی 33
- 3. بخل ورزیدن 34
- اشاره 36
- ب) آثار زیان بار اجتماعی 36
- 1. ایجاد فاصله طبقاتی 36
- 2. رواج بی کاری 38
- 4. نابودی جامعه از جهت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی 40
- 3. تورّم 40
- 5. استعمار کشورهای وام گیرنده از سوی کشورهای وام دهنده 46
- مصادیق ربا 50
- اشاره 50
- 1. ربا در جامعه بین المللی 50
- 2. ربا در بانک ها و دولت ها 51
- 3. ربا در داد و ستدهای مردمی 56
- بخش دوم: تحریم ربا در اسلام 58
- اشاره 58
- اشاره 59
- آثار تدریجی بودن تحریم ربا 59
- 1 _ ناپسند شمردن رباخواری 60
- 2 _ آوردن حکایت عبرت آموز رباخواری یهود 60
- 4 _ تحریم قاطع و فراگیر ربا 61
- پی آمدهای نظریه تدریج 61
- 3 _ تحریم ربای فاحش 61
- پی آمد نظریّه تدریج از نظر کاربردی 63
- اشاره 64
- تحریم ربا در قرآن 64
- 1. مرحله اول به صورت پند و اندرز 64
- 2. مرحله دوم به شکل عبرت آموزی از یهود 65
- 3. مرحله سوم به صورت نهی جزیی در بعضی موارد یا نهی آشکار ابتدایی 65
- 4. مرحله چهارم به صورت تحریم مطلق ربا 66
- چند نکته تفسیری در آیات ربا 67
- ربا در روایات 73
- اجماع بر تحریم ربا 78
- تحریم ربا از دیدگاه عقل 78
- اشاره 80
- گونه های ربا 80
- الف _ ربای معاملی 80
- اشاره 80
- شرایط ربای معاملی 83
- معیار کیل و وزن دار بودن چیست؟ 84
- فراگیر بودن ربای معاملی 87
- اشاره 87
- ب _ ربای قرض 87
- موضوع ربای قرض 87
- ج _ ربای مصرفی 88
- د _ ربای تولیدی 88
- ه _ ربای جلی و ربای خفی 89
- و _ ربای جاهلی و غیر جاهلی 90
- دیدگاه فقیهان اهل سنت در زمینه تحریم اقسام ربا 91
- دیدگاه فقیهان شیعه درباره تحریم اقسام ربا 93
- 1 _ پول کالایی 96
- تاریخ و انواع پول 96
- تعریف پول 96
- اشاره 96
- اشاره 96
- داد و ستدهای ربوی پولی 96
- اشاره 96
- بخش سوم: تاریخ و انواع پول 96
- 2 _ پول فلزی 97
- 3 _ پول کاغذی 98
- 4 _ پول تحریری 102
- 5 _ شبه پول 102
- پول پایه در صدر اسلام 103
- اشاره 103
- ارزش ذاتی یا اعتباری بودن پول در صدر اسلام 104
- قیمی یا مثلی بودن پول 106
- اشاره 111
- بخش چهارم: حیله های شرعی گریز از ربا 111
- مخالفان حیله های شرعی فرار از ربا 112
- موافقان حیله های شرعی فرار از ربا 117
- 1 _ مضاربه 119
- اشاره 119
- داد و ستدهای جای گزین ربا 119
- 2 _ شراکت 122
- 3 _ فروش قسطی 123
- 4 _ داد و ستدهای سَلَف (پیش فروش) 124
- 5 _ مزارعه 125
- 7 _ جعاله 126
- 6 _ مساقات 126
- شبهه ها درباره حرمت ربا 127
- اشاره 127
- 1. اختصاص حرمت ربا به ربای جاهلی 129
- 2 _ اختصاص تحریم ربا به ربای مصرفی 134
- 3 _ حلال بودن ربا تا میزان جبران تورّم 142
- 4 _ فرق میان بهره و ربا 146
- اشاره 148
- 1 _ ربای میان زن و شوهر 148
- 5 _ استثناهای ربا 148
- 2 _ پدر و فرزند 149
- 4 _ مسلمان و کافر 150
- 3 _ مالک و عبد 150
- اشاره 151
- 1 _ فاسق بودن رباخوار 151
- اشاره 151
- کیفر دنیایی رباخوار 151
- بخش پنجم: کیفر رباخوار 151
- 3 _ در آتش سوختن رباخوار و سوزاندن سرمایه او 152
- 2 _ اثبات کفر برای رباخوار 152
- 1 _ هلاکت جامعه 153
- الف _ کیفر در برزخ 153
- اشاره 153
- 2 _ وقوع زلزله و خورشیدگرفتگی 153
- کیفر عمومی رباخوار در دنیا 153
- کیفر رباخوار در آخرت 153
- 2 _ ربا نابود کننده عمل انسان است. 154
- 3 _ انگشت نما بودن در روز قیامت 154
- 1 _ رباخوار از اصحاب آتش است. 154
- ب _ مجازات در قیامت 154
- مجازات ربا و حیله های ربوی در قانون مجازات های اسلامی 155
- تعریف بانک 157
- اشاره 157
- بخش ششم: بانک و تسهیلات بانکی 157
- اشاره 157
- بانک 157
- تاریخ بانک داری 158
- بانک داری در ایران 159
- برخورد اندیشمندان دینی با مسأله بانک داری 161
- اقسام بهره های بانکی (ربوی و غیر ربوی) 164
- اشاره 167
- چگونگی مشارکت مردم در بانک ها(ی جمهوری اسلامی ایران) 167
- 1 _ حساب جاری (قرض الحسنه) 168
- 3 _ سپرده های سرمایه گذاری مدّت دار 169
- 2 _ حساب پس انداز (قرض الحسنه) 169
- ویژگی های قراردادهای مشارکتی 171
- الف) قراردادهای مشارکتی 171
- انواع تسهیلات اعطایی بانک ها به مردم 171
- اشاره 171
- اشاره 171
- محدودیت های قراردادهای مشارکتی 172
- ب) قراردادها با بازدهی ثابت 172
- اشاره 172
- ویژگی های قراردادهای با بازدهی ثابت 174
- ج) قراردادهای با بازدهی متغیّر 174
- اشاره 174
- ویژگی های قراردادهای با بازدهی متغیّر 175
- د) قرض الحسنه 176
- عملکرد بانک ها در جمهوری اسلامی ایران 176
- راه کارهای مناسب برای بانک داری بدون ربا 181
- بخش هفتم: همراه با برنامه سازان 186
- اشاره 186
- نقش رسانه در توجه دادن مسئولان و مردم به اهمیّت پدیده ربا 186
- نقد و بررسی عملکرد رسانه در زمینه پدیده رباخواری 187
- پیشنهادهای برنامه ای در سطح کلان 188
- پیشنهادهای برنامه ای 190
- پرسش های مردمی 191
- پرسش های کارشناسی 191
- سخن پایانی 194
- کتاب نامه 195
است، بلکه به پیش از آن مربوط است.
پی آمدهای زیان بار ربا
اشاره
پی آمدهای زیان بار ربا
زیر فصل ها
الف) آثار فردی
ب) آثار زیان بار اجتماعی
الف) آثار فردی
اشاره
الف) آثار فردی
خداوند منّان نیروهایی مانند قوه شهوت، غضب، مال دوستی و... در نهاد بشر قرارداده است که هریک نقش به سزایی در ادامه حیات نسل بشر ایفا می کند. چنان که اگر انسان قوه شهوت نداشته باشد، نسل او رو به نابودی می گذارد و نبودقوّه غضب نیز، انسان را به بی تفاوتی در برابر دشمنان وا می دارد. هم چنین نبود قوّه مال دوستی انسان ها را از فعّالیّت های اقتصادی و گذران زندگی باز داشته و نظام زندگی انسانی را دچار بحران می سازد. بی گمان، هر یک از این نیروهایی نفسانی، نقش مهمّی در تکامل انسان دارند. البتّه به شرطی که زیر نظر قوّه عقل و فطرت خداجوی انسان قرار گیرند؛ یعنی از آموزه های آسمانی انبیا که برای بیداری فطرت خداجوی انسان آمده اند، سر باز نزنند. به یقین، خطر افراط در این نیروها از تفریط آن کم تر نیست؛ زیرا زیاده روی در این زمینه، دین و دنیای انسان را با خطر روبه رو می سازد.
خداوند متعال برای کنترل این غریزه ها، قانون هایی را وضع کرده است که با به کار بستن آن ها، سعادت دنیا و آخرت انسان فراهم می شود. فلسفه برخی از این امر و نهی ها را خداوند بیان داشته است و حکمت برخی را نیز عقل انسان در می یابد؛ هرچند فلسفه برخی احکام دیگر بر ما روشن نیست، ولی انسان خداپرست و خداجو می داند که خداوند سبحان جز خیر و صلاح بندگانش را نمی خواهد و قوانین آسمانی همگی برای پیش برد هدف های کمال جویانه انسان است. به هر روی، مسأله ربا از جمله مسایلی است که