ربا و راه های گریز از آن صفحه 67

ای کسانی که ایمان آورده اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزد، و آن چه از طلب های ربا باقی مانده، رها کنید، اگر ایمان دارید. اگر (چنین) نمی کنید، بدانید خدا و رسولش، با شما پیکار خواهد کرد و اگر توبه کنید، سرمایه های شما، از آن شماست [= اصل سرمایه، بدون سود]؛ نه ستم می کنید و نه بر شما ستم می شود.

چند نکته تفسیری در آیات ربا

1 _ معنای رباخواری چیست؟ همه مفسران می پذیرند که مراد از رباخواری، هرگونه تصرّف در مال ربوی است.(1)

2 _ منظور از جن زدگی دیوانه وار رباخوار چیست؟ این سخن که رباخوار در هنگام راه رفتن یا برخاستن «متخبّط» (جن زده) می شود و تعادل خود را از دست می دهد، آیا منظور مشی اجتماعی آن ها در این دنیاست؟ یا منظور این است که در روز قیامت، در شکل دیوانگان برانگیخته می شوند؟ مفسران به هر دو احتمال اشاره کرده اند و بیش ترشان احتمال دوم را برگزیده اند. برخی نیز احتمال اول را می پذیرند.

در تفسیر المنار و المیزان، «یقومون» را روش زندگی گرفته اند؛ یعنی روش زندگی رباخوار هم چون دیوانگان است که بدون اندیشه اجتماعی بوده و مسایلی مانند تعاون، نوع دوستی، هم دردی و عواطف انسانی برای آن ها مفهومی ندارد. پرستش سرمایه آن چنان چشم و عقل آن ها را کور کرده است که نمی فهمند با ترک نوع دوستی و تعاون و... امنیّت و آرامش خود و اجتماع را نیز بر هم می زنند.(2)