ربا و راه های گریز از آن صفحه 83

می دانند. بنابراین، تنها کالاهایی ربوی هستند که معیار سنجش آن ها پیمانه و وزن باشد.(1)

فقیهان شیعه با این که قیاس را به عنوان دلیل فقهی نمی پذیرند، ولی به دلیل روایت های فراوانی که از امامان معصوم علیه السلام وارد شده است، ربا را به موارد یاد شده در روایات پیامبر صلی الله علیه و آله منحصر نمی دانند و با استفاده از همین روایات، شرایطی برای تحقق ربای معاملی در دیگر اشیا استخراج کرده اند.(2)

شرایط ربای معاملی

برای تحقق ربا در اشیای مورد داد و ستد، شرایطی وجود دارد که اگر یکی از آن ها نباشد، ربا صورت نمی گیرد. این شرایط عبارت اند از:

1 _ شرط اول، کیلی و وزنی بودن هر دو جنس مورد داد و ستد است: مشهور میان فقیهان شیعه این است که با استناد به روایات، ربای معاملی را به اشیایی که تنها با کیل و وزن سنجش می شوند، منحصر دانسته اند و در اشیای دیگر چه شمارشی باشد، مانند گردو، یا متری خرید و فروش شود، مانند پارچه و یا با دیدن تعیین قیمت شود، هم چون اسب و شتر و ماشین، ربا را جاری ندانسته اند؛ زیرا روایات با تعبیرهای گوناگون ربا را در اشیایی که کیلی و وزنی نیستند، جاری ندانسته اند.

بیش تر فقیهان گذشته و حال و مراجع تقلید معاصر بر همین اساس، فتوا