- سخن مجمع 1
- اشاره 4
- حال نگاه بیندازید و ببینید: 8
- بخش اوّل: آیاتی که از علم غیب در زندگی انبیا و صالحین خبرمی دهد 47
- اشاره 47
- بخش دوّم: آیاتی که علم غیب را منحصر در خداوند متعال می داند و آن را از دیگران نفی می کند 56
- بخش سوّم: آیاتی که امکان علم غیب داشتن را برای غیر خداوند اثبات می کند 59
- بخش چهارم: آیاتی که اعطای علم غیب به خاتم پیامبران را اثبات می کند 60
- بخش پنجم: آیات و روایاتی که اعطای علم غیب به ائمّه(علیهم السّلام) (اهل بیت) را اثبات می کند 63
- بخش ششم: امام علی ابن ابی طالب(علیه السلام) و علم غیب 72
- بخش هفتم: روایاتی که از علم غیب امامان(علیه السلام) و پیشگوییهای آنان سخن می گوید 79
- اشاره 93
- 1- نظر شوکانی: 94
- 2- نظر ابن تیمیّه: 96
- 3- نظر ابن خلدون: 99
- 4- نظر فخر رازی: 100
- اشاره 102
- مرحلۀ نخست: در عصر امامان(علیهم السّلام) 106
- مراحل بحث پیرامون علم غیب ائمّه(علیهم السّلام) 106
- مرحلۀ دوّم: دوران پس از غیبت معصوم(علیه السلام) 113
- 1- شیخ مفید 113
- اشاره 113
- 2- شیخ طوسی 116
- اشاره 120
- مرحلۀ سوّم: از نظر علمای معاصر 120
- 2- شهید صدر 122
- اوّلاً: از راه نقل: 127
- 3- سیّد محمّد حسین طباطبایی 127
- اشاره 127
- نتیجۀ بحث 140
و علم پیامبر(صلی الله علیه و آله) به فتح مکّه و جنگ با ناکثان و مارقان بسنده کرده است و می گوید:
«این آیه حدّاکثر می تواند بر نفی علم به آنچه در آینده رخ می دهد، دلالت کند، امّا اگر این عمل از سوی خدا عطا شود، آیه آن را نفی نمی کند؛ زیرا این که خداوند، پیامبر خود را از آینده آگاه و با خبر سازد، امری امکان پذیراست». (1)
پرداختن به مسأله در این حد، مقصود و خواستۀ ما را برآورده نمی کند، امّا با مذهب اهل بیت(علیهم السّلام) نیز تعارضی ندارد.
3- نظر ابن خلدون:
از نظر «ابن خلدون» ولایت، مکاشفه و علم به غیب، مستلزم کسب علم، رفتار و کردار درست و مطابق با امر و نهی الهی نیست و از این رو، وی تأکید می کند که خداوند، این ولایت، مکاشفه و علم به غیب را به مردمانی نادان و احمق بخشیده است! مردمی بهلول صفت و کم خرد که به دیوانگان شبیه ترند تا به عاقلان و با این همه مقامات ولایت و حالات صدّیقان دربارۀ آنان، به صحّت پیوسته است و کسانی از اهل ذوق که با آنان تفاهم دارند، این گونه احوال را از ایشان در می یابند، با آن که آن گروه، محجورند و مکلّف نمی باشند و در عین حال، اخبار شگفت آوری دربارۀ مغیّباتی که
1- (1) - شرح نهج البلاغه: 1/ 427.