شرح دعاء عرفه صفحه 24

است بدون اعتبار صفتی از صفات و در تجلّی اسمائی، مبدأ صفتی از صفات است ولی من حیث تعیّنها و امتیازها عن الذات. لذا تجلّی ذاتی یعنی عطایای ذاتی دائما أحدیّ الوصف و وحدانیّ النعت وأحدیّ النفث می باشد. آیه شریفه «وَ مَا أمْرُنَا إلاّ وَاحِدَهً» اشارت به این تجلّی دارد، و فیض اقدس و وجود مفاض بر حقایق کلیّه خارجیه و فیض ساری در اشخاص و افراد طبایع از مراتب عطایای ذاتیه اند.

مصدر عطایای ذاتی اسم رحمان و أللّه وربّ، و مبدأ عطایای اسمائیه، اسم رحیم و منتقم و غیر این دو از اسماء مختص به مظهر یا مرتبه متعیّن و متمیّز از مظهر و مرتبه دیگر

می باشد.

عطایا و منح ذاتی یا اسمائی گاهی مسبوق به سؤال سائل و طلب طالب اند و گاهی بدون سؤال لفظی از غیب وجود ظاهر می شوند و نیز بعضی از این عطایا از سؤال معیّن و برخی از

سؤال غیرمعیّن متحقّق می شوند.

همانطوری که از ناحیه مبدأ فیّاض عطایا به اقسامی منقسم شده اند از ناحیه مظهر قابل نیز عطایا متعدّدند؛ مثلا بنده طالب مطیع گاهی از مبدأ فیض طلب علم و یقین در حقایق و معارف خاصّه می نماید و گاهی می گوید: خداوندا، آنچه که به مصلحت من منجر می شود به

من عطا نما، فإنّک أعلم بحالی وما فیه صلاحی، من غیر تعیین... اعمّ از عطایایی که از

مختصات بدن و قوای آن و یا منح و هباتی که کمال لطائف روحانی و به مصلحت جهات غیبی انسان از مقام سرّ و روح و قلب و عقل می باشد و سبب کمال باطن و جهات باقی و دائم وجود انسان می شود.

و قوله: «کلّ جزء ذاتی من لطیف و کثیف...» من بیانیه. و محتمل است مراد از أعطنی ما تعلم فیه مصلحتی لکلّ جزء ذاتی من لطیف؛ علوم و معارف و حکم و اخلاق و امور نافع و کمال مربوط به قوای روحانی باشد و از «کثیف»، مال و منال و ریاست و اولاد و دیگر امور

راجع به نشأت دنیای انسان را قصد نموده باشد. شیخ محقّق جندیّ در تفسیر «لکلّ جزء من

ذاتی...» گفته است؛ یعنی: ما یناسبه و یلائمه.

بیان اقسام سائل

قال الشیخ الأکبر: «والسائلون صنفان: صنف بعثه علی السؤال؛ الاستعجالُ الطبیعی. - فإنَّ