- پیشگفتار 1
- مقدمه ناشر 1
- اشاره 2
- 1 - ظهور فعل در ماضی 3
- تحلیلی درباره آیه 3
- توضیح 3
- 2 - بیان اهمیت شرط 4
- 3 - نوع خوف پیامبرصلی الله علیه وآله 5
- 4 - مقصود از «الناس» 5
- 5 - معنای عصمت 5
- روایت ابی نعیم اصفهانی 6
- بررسی سند 6
- اشاره 6
- 1 - روایت ابی نعیم اصفهانی 6
- روایت ابن عساکر 7
- 2 - روایت ابن عساکر 7
- بررسی سند 8
- بررسی سند 9
- 3 - روایت واحدی 9
- روایت واحدی 9
- 4 - روایت حبری 10
- شأن نزول آیه از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام 10
- راویان حدیث از صحابه 11
- راویان حدیث از تابعین 12
- راویان حدیث از علمای عامه 13
- دیدگاه شیعه درباره آیه تبلیغ 14
- 1 - نزول آیه در مورد محافظت پیامبرصلی الله علیه وآله در مدینه 17
- اشاره 17
- پاسخ 17
- پاسخ 18
- 2 - نزول آیه در مورد حراست در مکه 18
- 3 - نزول آیه در جنگ با بنی انمار!! 19
- پاسخ 19
- پاسخ 20
- 4 - نزول آیه درباره رجم و قصاص 20
- 5 - نزول آیه درباره مکر یهود!! 20
- پاسخ 21
- اشاره 23
- توضیح 24
- بررسی احادیث 24
- روایت ابی نعیم اصفهانی 24
- 1 - روایت ابی نعیم اصفهانی 24
- بررسی سند 25
- 2 - روایت خطیب بغدادی 26
- روایت خطیب بغدادی 26
- بررسی سند 27
- روایت ابن عساکر 28
- 3 - روایت ابن عساکر 28
- 4 - طریق دیگر از ابن عساکر 29
- طریق دیگر از ابن عساکر 29
- بررسی سند 29
- بررسی سند 30
- راویان نزول آیه در روز غدیر خم 30
- آراء در شأن نزول آیه 31
- توضیح 31
- 1 - اشاره به دوران عظمت اسلام 31
- پاسخ 32
- 2 - نزول آیه در روز عرفه 32
- پاسخ 33
- 3 - نزول آیه در روز غدیر خم 34
- طمع کافران 37
- اشاره 39
- مقصود از اکمال دین 39
- پاسخ 40
- پاسخ 40
- ویژگی های روز غدیر در آیه 41
- کیفیت نزول آیه 42
- کیفیت نزول آیه 42
- پاسخ 45
- اشاره 46
- اعتراف به نزول آیه در مورد قصه غدیر 47
- 1 - ابو اسحاق ثعلبی 47
- توضیح 47
- ابو اسحاق ثعلبی 47
- ترجمه سفیان بن عیینه 49
- ترجمه ابی اسحاق ثعلبی 49
- 2 - ابو عبید هروی (م 223) 50
- 3 - شیخ الاسلام حمّوئی 51
- 4 - حاکم حسکانی 52
- راویان حدیث از عامه 54
- راویان حدیث از اهل بیت علیهم السلام و اصحاب 54
- پاسخ به شبهات 56
- دلالت حدیث 56
- توضیح 56
- پاسخ 57
- 2 - خداوند با وجود پیامبر کسی را عذاب نخواهد کرد!! 58
- پاسخ 58
- 3 - اگر چنین بود باید معجزه می شد!! 59
- پاسخ 60
- پاسخ 60
- 4 - مسلمان عذاب دنیوی نمی شود!! 60
1- 141. سوره ص، آیه 6.
2- 142. سوره مائده، آیه 3.
1 - منظور از «دین»، قوانین و احکام شرع است؛ یعنی در آن روز قوانین اسلام کامل شد، و پس از آن دیگر در اسلام خلأ قانونی وجود ندارد.
پاسخ
اگر مقصود از اکمال دین، اکمال تشریعی بود، باید بعد از نزول آیه حکمی بر پیامبرصلی الله علیه وآله نازل نمی گشت، با این که مطابق روایات بسیار آیه کلاله و آیه ربا و برخی دیگر از احکام بعد از آن روز بر پیامبرصلی الله علیه وآله نازل شد.
طبری از براء بن عازب نقل می کند که آخرین آیه ای که بر پیامبرصلی الله علیه وآله نازل شد آیه: « یَسْتَفْتُونَکَ قُلِ اللَّهُ یُفْتِیکُمْ فِی الْکَلالَهِ»(1) است.
ابو حیان اندلسی می گوید: «بعد از این آیه - آیه اکمال - آیات بسیاری؛ از قبیل آیات ربا و آیات کلاله و دیگر آیات بر پیامبرصلی الله علیه وآله نازل شد.»
2 - برخی معتقدند که منظور از دین در آیه «اکمال»، حجّ است؛ یعنی در آن روز خاص و با شکوه، خداوند حجّ شما را کامل کرد.
پاسخ
اوّلاً: حجّ جزء شریعت اسلامی است نه دین، و حمل دین بر شریعت که جزئی از آن، حجّ است خلاف ظاهر به نظر می رسد.
ثانیاً: این توجیه با ظاهر کلمه «الیوم» سازگاری ندارد؛ زیرا مقصود از «الیوم» ظرف زمان حاضر و همان زمان نزول و ابلاغ آیه می باشد. باید مشاهده کرد که در آن روز چه اتفاقی افتاده که به سبب آن، دین کامل شده است. می دانیم که در آن روز جز ابلاغ ولایت امیر المؤمنین علیه السلام واقعه دیگری نبوده است.