آینه غدیر در روایت شیعه و اهل سنت صفحه 323

کلام عرب است که در آینده نزدیک آن ها را ذکر می کنیم. پس در اطلاق کلام باید همین معنا را در نظر گرفت و نوبت به سایر معانی نمی رسد و انتخاب این معنا نیازمند قرینه نیست.

2- معانی کلمه «مولا» چند گونه است:

2-1- آنکه قطعاً درباره پیامبر نبوده است؛ مانند حلیف یعنی کسی که خود را به قبیله ای منظم می کند و با آنان هم پیمان می شود تا در سرد و گرم  روزگار همراه آنان باشد. پیامبر با هیچ قبیله و گروهی چنین پیمانی نداشته است.

2-2- آن که درباره پیامبر صدق می کند ولی حضرت در غدیر آن را اراده نکرده است؛ یا بدان دلیل که از نظر جمله بندی و معنای عرفی قصد کردنی نیست؛ مثل معتق(آزاد کننده)، مالک، جار(همسایه)، صهر(داماد) خَلْف(پشت سر)، امام(جلو)، و یا از آن رو که از واضحات بوده فایده ای در ذکر آن هم نبوده است، و آن معنای «پسر عمو» است؛ زیرا پسر عمو بودن پیامبر و امیرالمؤمنین علیه السلام نیاز به گفتن ندارد پس هر دو نسبت به فرزند عموی دیگرشان – مثلاً پسر حضرت حمزه – پسر عمو به حساب می آیند و این از واضحات است.

2–3– طبق دلیل روشن حضرت آن ها اراده نکرده است؛ مثلاً سرپرستی دینی و یاری در راه دین و محبت و ولایت عتق که در دیه وارث مطرح است؛(1) زیرا هر مسلمانی به خوبی می داند که دین خود را مدیون تلاش های پیامبر است و معنی دینداری جز یاری کردن و دوست داشتن آن حضرت نیست و با بغض به ایشان نمی توان متدین به دین او بود.

پس، برگزاری آن اجتماع بزرگ برای بیان چنین معانی واضحی پذیرفتنی نیست، مسئله «ولایت» عتق نیز یکی از جزئیات فقه است و حضرت برای بیان چنین مطلبی، مردم را سه روز متوقف نمی کند.

2– 4 – معنایی که قطعاً حضرت آن را قصد کرده است که پس از رد سایر