آینه غدیر در روایت شیعه و اهل سنت صفحه 324

معانی باقی می ماند، و گرنه کلام وی بی معنا و بی فایده می شود این معنا همان است که در جمله «من کنت مولاه» پایه اعتقادی ما است و آن «اولی به تصرف بودن» و «اولی به فرمان دادن در امور مردم» است.

3 – در جمله «مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ مَوْلَاه» قرینه ای وجود دارد که مراد از مولا «اولی» است و همین برای اثبات امامت حضرت کافی است.

جمله «مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ» که قسمت نخست این شرط و جزا است به طور مطلق و بدون تقید به قید یا حالت خاصی آمده است، بنابراین به معنای عام «اولی» خواهد بود؛ یعنی پیامبر در تمام جهات نسبت به مردم اولی است و فرمان او مقدم است، و این اولویت در قرآن تبیین شده است؛

«النَّبِیُّ أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ»(1)

که حتی بر جان مردم از خودشان بیشتر اختیار دارد.

اکنون که معنای «مولا» در جمله پایه روشن شد باید در جمله پیرو که با «فاء» عطف شده دقیقاً همان معنا را با همان عمومیت داشته باشد؛ زیرا از قواعد سخن گفتن آن است که هر گاه جمله صریحی را بگویند، سپس جمله دیگری را به آن عطف کنند و در تشخیص معنای جمله دوم احتمالاتی باشد، عطف روشن ترین دلیل برای اراده معنای ذکر شده در جمله پیشین است.

اکنون که «ولایت مطلقه عامه» در جمله «مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ مَوْلَاه» برای رسول خدا صلی الله علیه و آله ثابت شد باید در جمله پیرو «فعلی مولاه» نیز دقیقاً همان معنا قصد شود بنابراین، معنای جمله چنین می شود: امیرالمؤمنین علیه السلام همانند پیامبر صاحب اختیار مردم است و اختیارش بر مردم از خودشان بیشتر است و هر دستوری لازم بداند به مردم صادر می کند و تدبیر  امورشان در دین و دنیا به دست اوست و در برابر امر او آنان را اختیاری نیست. این همان امامت و ولایت مطلقه است.(2)»(3)

1- . سوره احزاب، آیه 6.
2- . دانشنامه امام علی(ع)، ج 7، تاریخ – ص 253 – 254 – 255.
3- . برای مزید اطلاع به کتاب گزارش لحظه به لحظه حجهالوداع(از مدینه تا مدینه) رجوع شود.