آینه غدیر در روایت شیعه و اهل سنت صفحه 694

نامردمی ها چنان سینه بزرگترین و مقاوم ترین مرد عالم را به درد آورد که در خطبه ای فرمود:

«یَا أَشْبَاهَ الرِّجَالِ وَ لَا رِجَالَ حُلُومُ الْأَطْفَالِ وَ عُقُولُ رَبَّاتِ الْحِجَالِ لَوَدِدْتُ أَنِّی لَمْ أَرَکُمْ وَ لَمْ أَعْرِفْکُمْ مَعْرِفَهً وَ الله جَرَّتْ نَدَماً وَ أَعْقَبَتْ ذَمّاً قَاتَلَکُمُ الله لَقَدْ مَلَأْتُمْ قَلْبِی قَیْحاً وَ شَحَنْتُمْ صَدْرِی غَیْظاً وَ جَرَّعْتُمُونِی نُغَبَ التَّهامِ أَنْفَاساً وَ أَفْسَدْتُمْ عَلَیَّ رَأْیِی بِالْعِصْیَانِ وَ الْخِذْلَان»(1)

«ای مردنمایان نامرد، که چون کودکان در خواب و خیالید، و همانند اندیشه عروسان حجله نشین، ای کاش شما را نمی دیدم و نمی شناختم، خدا داند که این چه آشنایی ندامت بار و غم انگیزی است، خدا شما را بکشد مرگ بر شما که دل مرا به درد آوردید و سینه ام را از خشم مالامال ساختید.

و پیاپی جام اندوه را در گلویم ریختید، و با نافرمانی و سست عنصری کارم را مختل و رأی و نظرم را تباه کردید.

به نظر می رسد که هیچ ترجمه ای نتواند و نمی تواند از عهده رسایی کلام مولا امیرمؤمنان علی علیه السلام برآید، و لو آنکه تمام فصحای عرب و عجم و غیره یکجا جمع شوند و حتی با شرح و تفسیرهای متنوع و مفصل؛ زیرا تفصیل در بیان، وضعیت بیرونی را شرح و توجیه می کند، اما از توصیف غلیان درد و شدت بغض و اندوه می کاهد به همین جهت گفته اند سخنان علی علیه السلام از همه سخنها فراتر اما ذیل کلام الهی است و می بینید که این فراز از خطبه(27 نهج البلاغه) چه بی نهایت جانسوز و جگرگداز است، و از چه سینه پر سوز و خروشی تراویده است سلام الله علیه و علی آبائه الطاهرین.

شیعیان و اولاد و اصحاب خاص حضرت نیز در این رنج و اندوه شریک بودند، اما در مقابل توطئه ها و فتنه منافقین و خوارج و معاویه علیه العنه در آن موقعیت کاری قاطع از پیش نمی رفت. در عین حال حضرت با نفوذ معنوی خود