بر کرانه غدیر صفحه 153

معنای عصمت در جمله: «و الله یعصمک من الناس»

«و الله یعصمک من الناس ان الله لا

یهدی القوم الکافرین»

راغب گفته است:

«عصم» (بفتح عین و سکون صاد) به معنای امساک است، و اعتصام به معنای آن حالتی است از انسان که در طلب حافظی که او را حفظ کند از خود نشان می دهد. راغب همچنین در معنای این کلمه بسط کلام می دهد تا آنجا که می گوید:

«عصام» (به کسر عین) چیزی است که به وسیله آن چیزی بسته و حفظ می شود و عصمتی که در انبیاء است به معنای نگهداری ایشان است از معصیت، و خداوند ایشان را با وسایل گوناگونی حفظ می کند:

یکی با صفای دل و پاکی گوهری است که خدای تعالی ایشان را به آن کرامت اختصاص داده است و یکی دیگر با نعمت فضائل جسمانی و نفسانی است که به آنان ارزانی داشته و دیگر با نصرت و تثبیت قدمهای آنها است، و نیز سکینت و اطمینان خاطر و نگهداری دلهایشان و توفیقاتشان است، کما اینکه خدای تعالی فرموده:

«و الله یعصمک من الناس»

و عصمت چیزی است نظیر دستبند که زنان در دست می اندازند، و از دست، آن موضعی را که عصمت (دست بند) بر آن قرار می گیرد معصم گویند، و بعضی به سفیدی مچ دست با پای چارپایان از نظر شباهتش به دست بند عصمت گفته اند، نظیر اینکه چارپائی راکه یک پایش سفید باشد به چارپائی که یک پایش بسته باشد تشبیه کرده و محجل می گویند و بر همین قیاس گفته می شود:

«غراب اعصم کلاغ قلاده دار» (20).