بر کرانه غدیر صفحه 544

1 الغدیر، ج 3، ص 248 و ترجمه فارسی، ج 6، ص 68

2 الغدیر (ترجمه فارسی)، ج 10، ص 10

3 بنگرید به الغدیر (ترجمه فارسی)، ج 10، ص 113. 116

الغدیر و فقه التاریخ

مقدمه

حماسه غدیر ص 192 محمد رضا حکیمی

پس از این همه، آنچه در کار کتاب «الغدیر» مهم است فقه التاریخ است. مورخان ما کمتر به فقه تاریخ پرداخته اند و بیشتر کار آنان منحصر به جمع و تدوین بوده است نه نقد و تطبیق. لیکن در «الغدیر»، به مباحث تطبیقی بیشماری می رسیم که، برای روشن کردن تاریخ اسلام و نشاندادن مقدار اعتبار دیگر مآخذ و هم مقیاس هایی کلی برای شناخت این مسائل، سندی علمی و قاطع است. در واقع صاحب «الغدیر»، به علت مطالعات بیکران خویش در مآخذی که به چندین هزار می رسد، به اعمال ضوابط تطبیقی دست زد. ضوابطی که برای متتبعی چون او اصالت دارد، و برای مراجعان به کتاب او نیز حجیت آنها، از روی مستندات فراوانی که به دست می دهد، به زودی استنباط می شود.

و در واقع، همان گونه که ابن خلدون، به فلسفه تاریخ رسید و آن را ملاک قرار داد و «فیلسوف تاریخ» نامیده شد، و محققان گفتند:

ابن خلدون، در مقدمه ای که برای تاریخ خود نوشته به درک و تصور و ابداع فلسفه ای برای تاریخ نایل آمده است که بی شک، در نوع خود، از بزرگترین اعمال به شمار می رود، فلسفه ای که با هر عقلی و هر زمان و مکان تطبیق می کند (1).

صاحب «الغدیر» نیز به فقه