بر کرانه غدیر صفحه 564

و این است کلیت ذهنی و حماسه ی عینی تشیع و این است فلسفه ی بعثت غدیر عاشورا مهدی.

این است که ما، پیام آوران راستین اصلاح و دیگر مصلحان بزرگ انسانیت را که در طول تاریخ تا هم امروز، در هر گوشه جهان، پیدا شده اند و هر یک به اصلاح بخشی از زندگی بشری پرداخته اند و در سرزمینهای خود، یا دیگر سرزمینها، پدید آورنده انقلابهای انسانی شده اند، و برای بازیافت حقوق محرومان به تلاش برخاسته اند، بزرگ می داریم و به عظمت هر یک از آنان، از هر مذهب و ملتی و با هر نوع جهان بینی، در حد لازم، خستوییم و آنان که در گذشته اند و هر کدام به نوعی به مسائل انسانی خدمت کرده اند، همواره برای روحشان آرزوی آرامش می کنیم، و برای آنان که زنده اند آرزوی کامیابی بیشتر، اما به سویشان دست دراز نمی کنیم که از این باب و بابت غنی ایم زیرا که خود، آنچه را که باید، داریم.

تنها باید بدانیم که چه داریم و بشناسیم و بشناسانیم، و در سطح عرضه بر نسلهای جهان و مشارف تاریخ بکوشیم کوششی چونان هجوم فجر بر تاریکیها و تابیدن آفتاب بر آبادیها.

پی نوشتها

(1) «مقدمه ابن خلدون»، ترجمه محمد پروین گنابادی، ج 1/ 36

2) یا به تعبیری: «فقیه المورخین و مورخ الفقهاء» «الغدیر»، ج 9

3) «تاریخ

تمدن» ویل دورانت، کتاب چهارم، عصر ایمان، بخش دوم (تمدن اسلامی) /176 177، از ترجمه فارسی.

4) دکتر ملحم ابراهیم الاسود، در تعلیقات «دیوان ابو تمام» «الغدیر»، ج 1/12، و ج 2/331 333

5) سید حسین موسوی هندی، از عالمان عراق، مؤلف کتاب ارجمند «الاسلام مبدأ و عقیده».