بر کرانه غدیر صفحه 643

میان این دو عالم مسلمان، 112 نامه در مسائل دقیق دینی و ایدئولوژیکی اسلامی ردوبدل شده است. نامه های شیخ سلیم شبری نوعاً به صورت پرسش است و طرح موضوع و نامه های شرف الدین پاسخ و توضیح. البته در آخرین نامه های سلیم بشری، به یک سلسله اعترافات بر میخوریم در برابر حقایقی که سید شرف الدین ابراز داشته است. این نامه ها، به جز نثر بلیغ و بلندی که دارد و نمونه عالی بلاغت عربی است، حاوی بسیاری از حقایق اسلام است، با بیانی روشن و منطقی و جذاب. مجموعه این نامه ها کتاب کم مانند (المراجعات) را پدید آورده است، که متن عربی آن تاکنون بارها به چاپ رسیده است (7) و به چند زبان نیز گردانیده شده است.

شیخ سلیم بشری در نامه 101، با اشاره به پذیرفتن حقایقی که شرف الدین در نامه های پیشین

بر او عرضه داشته است چنین می گوید:

حقیقت محض آشکار شد، خدا را شکر. تنها یک چیز مانده که ناشناخته است و من از آن تصور روشنی ندارم. آن را با تو در میان میگذارم تا پرده از آن برگیری و علتش را بازگویی. چرا امام در روز سقیفه، با ابوبکر و بیعت کنندگان با او، به نصوصی (احادیث صریحی) که درباره خلافت او بود و شما شیعه همواره تکیه تان بر این نصوص است، استدلال نکرد؟

آیا شما شیعه، از خود علی، بهتر از این امور خبر دارید؟

پاسخ شرف الدین (نامه 102)

همه مردم میدانند که امام و دیگر دوستانش، از بنی هاشم و غیر بنی هاشم در بیعت با ابوبکر حضور نداشتند و پا به سقیفه نگذاشتند. آنان از سقیفه و آنچه در سقیفه میگذشت دور بودند. آنان با همه وجودشان سر گرم مصیبت بزرگ بودند:

مرگ پیامبر و به وظیفه واجب و فوری، کفن و دفن پیامبر صلی الله علیه و آله پرداخته بودند و جز به این حادثه به چیزی نمی اندیشیدند. از طرف دیگر، تا آنان مشغول جمع کردن بدن پیامبر و ادای مراسم نماز و دفن او بودند، مردم سقیفه کار خود را کردند و مسئله بیعت با ابوبکر را سر و صورت دادند و از باب رعایت احتیاط و دور اندیشی در برابر هر نظر یا حرکت مخالف، که باعث درهم ریختن تشکیلاتشان میشد، متفقاً ایستادگی می کردند.

بنابراین، علی کجا بود و سقیفه کجا؟ علی کجا بود و ابوبکر کجا؟ علی کجا بود و بیعت کنندگان با ابوبکر کجا، تا بتواند برای آنان استدلال کند و پس از آنکه جریان سقیفه راه افتاد و زمام امور

را آنان به دست گرفتند، شد آنچه شد، از سویی زیرکی کردند و از دیگر سوقلدری و خشونت نشان دادند و چنان شد که نه علی و نه غیر علی، هیچ کس نمی توانست به حیث استدلال کند. کسی گوش شنیدن یا امکان انعطاف به طرف مضمون حدیث نداشت؟