بر کرانه غدیر صفحه 705

آن مفقود.

51 (نقش وعاظ در اسلام) /198.

موضوع چهارم: شناساندن جوهر اسلام

چهارمین موضوعی که باید، پیوسته، بدان توجه داشت، شناساندن جوهر اسلام است در موضوع چهارم این فاصله از زمان و در این روز و این روزگار، که عصر علم و تحقیق و شناخت و تحلیل است و دوران طلب و عطش اندیشه ها و اذهان و این مسئله (شناساندن جوهر اسلام) اهمیتش به مراتب از سه مسئله پیش، بیشتر است، زیرا بازشناسی اسلام و بازگشت به آنچه پیامبر خواسته است و سفارش کرده است و آن را برای سعادت قاطع انسان بسنده دانسته است، اگر مقدمه جهانی شدن اسلام و دریافت کلی حقوق انسان و فلاح خلقها و نجات بشریت از چنگال دیوان و ددان عصر جدید و دوران معصیت تاریخ و افسار گسیختگی معاصر باشد، بزرگترین خدمت به انسانیت و ابعاد متعالی زندگی و عصمت مهتوک تاریخ است و بزرگترین وظیفه ای است که هر مسلمانی می تواند آن را بشناسد. شاید برخی از علما و مصلحین شیعه با این آرزو، به مجاهدات طاقت سوز و جانگاه خویش برخاسته اند.

و اگر مساله شناساندن اسلام مطرح باشد، آیا می توانیم تحت این عنوان، یعنی شناساندن جوهر اسلام و قرآن و اصول تربیتی محمد صلی الله علیه و آله، نظام های خلافت را ملاک قرار دهیم، آیا میتوانیم با نظامهای خلافت اموی و عباسی

و آن عده از متکلمان و فق هایی که به خاطر منافع این نظامها نه منافع توده و واقعیت مسائل قرآنی علم کلام را تالیف و مسائل فقه را تدوین کردند (1) اسلام را معرفی کنیم و آن را در آیینه گفتار و رفتار اینان بشناسانیم؟

آیا میتوانیم، مثلا مانند کشیش عنود، «پدر لامنس» دشمن شناخته شده حق و شرق و اسلام (2) در مقام معرفی تربیت شدگان اسلام، معاویه و یزید و حجاج بن یوسف ثقفی را نام ببرید؟

آیا میتوانیم با واقعه بسر بن ارطاه (مامور معاویه) در یمن و واقعه مسلم بن عقبه (واقعه حره) در مدینه و صدها جنایت دیگر، امثال اینها، اسلام را معرفی کنیم؟

آیا می توانیم کارهای کسانی چون ولید بن یزید مروانی اموی و متوکل عباسی (اکفر بنی عباس) را کار هایی صادر شده از خلیفه رسول اللّه بدانیم؟

آیا این حکومت ها، حکومت هایی اسلامی بوده است و آن حاکمان نمایندگان یک زمامدار اسلامی بوده اند