اخلاق زیست محیطی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله صفحه 48

کیفیت تعامل با جانواران، گیاهان، درختان و مانند آن را بیان می کند، به درستی معلوم می شود. برای نمونه، یک روایت را در اینجا می آوریم و باقی روایات را درباره محیط زیست در بخش دوم از نظر می گذرانیم. روح کلی این روایات، ایجاد حس مسئولیت در برابر پدیده های طبیعی و موجودات پیرامون آن است. این امر در نخستین خطبه امام علی علیه السلام در آغاز خلافتش تجلی یافته است، آنجا که فرمود:

إِتَّقُوا اللّه َ فِی عِبادِهِ وَ بِلادِهِ فَإِنَّکُمْ مَسْئولُونَ حَتّی عَنِ الْبِقاعِ وَ البَهائِمِ.(1)

تقوای الهی را در بندگان خداوند و شهرها رعایت کنید؛ زیرا شما در پیش گاه خداوند حتی درباره خانه ها و حیوانات مسئول هستید.

علامه مجلسی در شرح این عبارت می نویسد:

سؤال از زمین ها، آنکه چرا این را ویران و دیگری را آباد کردید و چرا خداوند را در آن نپرستیدید و سؤال از چهارپایان، آنکه چرا آنها را گرسنه رها کردید و به درد آوردید و رعایت حقشان نکردید.(2)

3. قواعد فقهی حفظ محیط زیست

اشاره

3. قواعد فقهی حفظ محیط زیست

دراینجا از مجموعه قوانین کلی سخن به میان می آید که بر تحولات محیط زیست قابل انطباق است. از آنجا که بسیاری از این تحولات از امور حادثی است که در عصر تشریع و دوره های نزدیک بدان اثری از آنها نبوده است، به طور طبیعی انتظار نمی رود که احکام تکلیفی و وضعی مرتبط بدان ها به طور خاص از مدارک کتاب و سنت به دست آید. در این میان، قواعد و اصول کلی