- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- بخش اول: محیط زیست طبیعی 7
- اشاره 7
- فصل اول: تقدس طبیعت و محیط زیست 8
- 1. تعریف محیط زیست 8
- اشاره 8
- 2. جهان بینی و محیط زیست؛ مقدس بودن یا نبودن طبیعت 9
- 3. طبیعت در آموزه های اسلامی 12
- اشاره 12
- الف) طبیعت، آیت الهی 13
- ب) طبیعت، آفریده و پرورده خداوند 15
- 4. اسلام و شیوه تصرف در طبیعت 16
- ج) طبیعت، نعمت خداوند 16
- 1. چشم انداز بحران های زیست محیطی 18
- اشاره 18
- فصل دوم: تخریب طبیعت و بحران های زیست محیطی 18
- 2. مفهوم شناسی بحران زیست محیطی 19
- 3. ارزیابی بحران های زیست محیطی 23
- 4. آمارهای هشداردهنده زیست محیطی 25
- 5. زمینه های تخریب محیط زیست در ایران 33
- فصل سوم: اسلام و مبانی حفاظت از طبیعت و محیط زیست1 36
- 1. اصول مکتب زیست محیطی اسلام 36
- اشاره 36
- اشاره 42
- الف) دلیل عقلی 42
- 2. مبانی فقهی حفظ محیط زیست 42
- ب) قرآن کریم 43
- ج) سنت 47
- 3. قواعد فقهی حفظ محیط زیست 48
- اشاره 48
- الف) قاعده لاضرر 49
- ب) قاعده اتلاف 51
- ج) قاعده تسبیب 52
- د) قاعده ضمان ید 53
- اشاره 54
- بخش دوم: اخلاق زیست محیطی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 54
- اشاره 55
- فصل اول: آب 55
- اشاره 56
- الف) آب، منشأ حیات 56
- 1. آب در آموزه های قرآنی 56
- ب) آب (باران)، وسیله بیداری فطرت 57
- ج) باران، رحمت الهی 58
- د) نقش گناهان در کمبود باران 58
- ه) جدایی آب های شور و شیرین، نشان قدرت و حکمت الهی 59
- و) آب، پاک و پاک کننده 60
- 2. پیش گیری از آلودگی و رعایت پاکیزگی در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 61
- ب) آب، سرور نوشابه ها 64
- ج) آلوده کردن آب های شیرین ممنوع! 64
- 3. ارجمندی آب و پاکیزگی آن در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 64
- اشاره 64
- الف) طعم آب، طعم زندگی 64
- د) آب جوشیده، سودمندترین نوشابه 65
- ه) آب، ثروت عمومی 65
- و) برترین صدقه 66
- ی) باران و برف، سرچشمه آب های زمینی 67
- 4. پیش گیری از آلودگی آب در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 68
- 5. اسراف و تبذیر در مصرف آب 70
- اشاره 73
- فصل دوم: خاک (زمین) 73
- 1. خاک، منبع اساسی حیات 74
- 2. اهمیت خاک 75
- 3. خاک، محیط زیستی زنده 76
- 4. زمین در آموزه های قرآنی 76
- اشاره 81
- 5. نمایی از فاجعه تخریب خاک در ایران 81
- نمونه دوم 82
- نمونه اول 82
- نمونه سوم 83
- اشاره 86
- فصل سوم: کشاورزی 86
- 1. تعریف و اهمیت کشاورزی 86
- 2. فضیلت کشاورزی در اسلام 87
- اشاره 87
- الف) ارتباط شگفت آب و خاک 89
- ب) روش نگه داری حبوبات 90
- ج) سیر دانه تا خوشه، نماد رشد اسلام و مسلمانان 91
- اشاره 93
- الف) تشویق به کار کشاورزی 93
- 3. فضیلت کشاورزی در سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله 93
- ب) کشاورزی، بهترین ثروت 95
- فصل چهارم: درخت و گل و گیاه (چشم انداز سبز) 98
- 1. منافع درخت 98
- 2. منافع جنگل و مرتع 98
- اشاره 98
- 3. منافع گل ها و گیاهان 100
- الف) گیاهان؛ جلوه حیات زمین 101
- 4. درخت و گیاه در قرآن 101
- اشاره 101
- ب) گیاهان؛ شادی بخش و روح افزا 102
- ج) جنگل و مرتع؛ آیه، نعمت و متاع زندگی 103
- اشاره 106
- الف) تشویق به درخت کاری 106
- 5. جایگاه درخت و گل و گیاه در سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله 106
- ب) پیروی از شیوه های علمی در درخت کاری 107
- ج) ارزش اقتصادی درخت کاری و باغ داری 108
- د) بریدن درختان و نابودی جنگل ها 109
- 6. ارجمندی گل ها در نگاه پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 110
- فصل پنجم: حیوانات 113
- 1. تنوع زیستی و خطر انقراض 113
- اشاره 113
- 2. حمایت از تنوع زیستی 114
- 3. مقایسه قانون حمایت از حیوانات در غرب و اسلام 115
- اشاره 116
- 4. جایگاه ارزشمند حیوانات در قرآن 116
- الف) شیوه شناخت اسبان اصیل 117
- ب) سرّ له له زدن سگ 118
- ج) دعوت به تفکر در آفرینش شتر 119
- د) موریانه، حشره ای قدرتمند 120
- ه) عنکبوت، استاد نساجی 122
- 5. جایگاه حیوانات در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 124
- اشاره 124
- الف) تشویق به دام داری 125
- ب) وظایف مردم در برابر حیوانات 126
- ج) به ناحق کشتن حیوانات 130
- ذ) دوزخ، سزای زجرکش کردن گربه 131
- د) آمرزش به واسطه نجات سگ 131
- ز) تشویق به پرورش مرغ و خروس در خانه 132
- ی) زنبورداری، شغلی در نهایت سودمندی 132
- ر) قرنطینه حیوانات بیمار 132
- ه_ ) کبوتر، انیس تنهایی 132
- 6. حقوق حیوان در فقه شیعه 133
- کتاب نامه 136
- کتاب 136
- اشاره 136
- نشریه 140
«هابیل به گله داری پرداخت و قابیل به کشاورزی مشغول شد. پس از مدتی، قائن هدیه ای از حاصل زمین خود را به حضور خداوند آورد. هابیل نیز چند رأس از نخست زادگان گله خود را ذبح کرد و بهترین قسمت گوشت آنها را به خداوند تقدیم نمود. خداوند، هابیل و هدیه اش را پذیرفت، اما قائن و هدیه اش را قبول نکرد. پس قائن برآشفت و از شدت خشم سرش را به زیر افکند».(1)
بر پایه برخی روایات،(2) چون خداوند، آدم ابوالبشر را از بهشت برزخی راند و او پا به عرصه زمین نهاد، احساس گرسنگی کرد. حضرت جبرئیل علیه السلام از آسمان فرود آمد و کشاورزی و درخت کاری را بدو آموخت و این روش را پیامبران پس از وی، یکی پس از دیگری برگزیدند، به جز حضرت ادریس علیه السلام که خیاطی پیشه کرد.
2. فضیلت کشاورزی در اسلام
اشاره
2. فضیلت کشاورزی در اسلام
حدود 550 آیه در قرآن مجید، به صورتی با کشاورزی مرتبط است، که نزدیک به نه درصد کل آیات قرآنی را دربرمی گیرد. کشاورزی یکی از استوانه های عمران و آبادانی هر کشور و شاهرگ حیات اقتصادی آن است. بی جهت نیست که در برخی روایات، از تنی چند از معصومان، از جمله رسول اکرم صلی الله علیه و آله آمده است: «هر کس آب و خاک داشته باشد و با این حال فقیر بماند، خدا او را از رحمت خود دور کند».(3)
1- عهد قدیم، تورات، کتاب پیدایش، باب چهارم: 3 _ 6.
2- نک: کافی، ج 5، ص 260، ح4.
3- بحارالانوار، ج 23، ص 19؛ تفسیر نمونه، ج 11، ص 164.