ندای ولایت در دومین کنگره بین المللی غدیر صفحه 13

هم‌چنین درست نیست که پیامبر گرامی‌صلی الله علیه وآله برای شرکت در جنگ خندق که در کنار مدینه بود، برای خود جانشین تعیین کند؛ اما برای زمان طولانی پس از خود، جانشینی را انتخاب نکند.

از این رو بود که رسول گرامی‌صلی الله علیه وآله در سفر حجّة الوداع به هنگام خروج از مدینه، ابودجانه را به جانشینی موقّت خویش در مدینه برگزید که در غیاب او، تمام امور مربوط را انجام دهد(23) و در روز غدیر خم نیز برای همیشه علی‌علیه السلام و یازده فرزندش را جانشین و خلیفه خود معرفی فرمود تا وظیفه سنگین هدایت امّت را بر دوش کشند.

نخستین سخنرانی رسول خداصلی الله علیه وآله در مکه مکرمه

رسول اکرم‌صلی الله علیه وآله در طول سفر خود در حجّة الوداع در موارد مختلف سخنرانی کرد و با خواندن خطبه و بیان نکته‌های لازم، از سویی مسلمانان را با اساسی‌ترین تکالیف خود آشنا کرد؛ و از سویی دیگر زمینه را برای همایش عمومی برای جایگزینی جانشین فراهم آورد.

سیوطی از استوانه‌های علمی اهل سنت، می‌نویسد: حاکم نیشابوری در روایتی که آن‌را صحیح می‌داند، از جابر نقل کرده که رسول اکرم‌صلی الله علیه وآله در سفر حجة الوداع پس‌از ورود به مکه مکرمه و به جا آوردن مراسم سعی، در کنار کوه مروه فرمود:

«أیّهاالناس! من‌لم‌یکن معه هدی فلیحلّل ولیجعلها عمرة؛(24) آنان که قربانی با خود نیاورده‌اند باید از احرام بیرون بیایند و سپس روز ترویه (هشتم ذی حجّه) در آستانه حضور در عرفات برای حج تمتّع مُحرم شوند.»

ولی صحابه نپذیرفتند و گفتند:

«أیروح أحدنا إلی عرفة وفرجه یقطر منیّاً؛(25) زمانی که آثار نزدیکی با زنان را در خود مشاهده می‌کنیم، چگونه برای عرفات حرکت کنیم.»

وقتی این سخن به گوش رسول اکرم‌صلی الله علیه وآله رسید، روز چهارم ذی حجّه، در کنار کوه صفا خطبه‌ای خواند و پس از حمد الهی فرمود:

«أمّا بعد؛ فتعلمون أیّها الناس! لأنا واللَّه أعلمکم باللَّه وأتقاکم له، ولو استقبلت من أمری ما استدبرت ما سقت هدیاً ولا حللت؛ ای مردم! من از همه شما به خدا آگاه‌تر و باتقواترم. اگر می‌دانستم چه پیش می‌آید، با خود قربانی نمی‌آوردم و از احرام بیرون می‌آمدم.»