تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد اول» صفحه 255

«جُبّائي» مي‌گويد: اين فراز از آيه شريفه در حقيقت بيان حال منافقان است كه به كساني كه با وسوسه آنان از رفتن به ميدان جهاد تخلف ورزيده بودند مي‌گفتند: گويي ميان شما و پيامبر پيوند عقيدتي و عاطفي نبود كه به همراه او برويد و از غنايم بهره‌ور گرديد؛ و بدين وسيله در انديشه افشاندن بذر دشمني پيامبر دردل و ذهن آنان بودند. و تخلف كنندگان در پاسخ مي‌گفتند: كاش به همراه آنان بوديم تا هم بهره‌اي از غنايم داشتيم و هم رستگاري سراي آخرت نصيب ما مي‌شد.

(290) آياتُ‌الرِّجال فِي‌الْقُرْآن

آماده ساختن مؤمنان براي جهاد

فَلْيُقاتِلْ في سَبيلِ اللّهِ الَّذينَ يَشْرُونَ الْحَيوةَ الدُّنْيا بِالاْخِرَةِ وَ مَنْ يُقاتِلْ في سَبيــلِ اللّهِ فَيُقْتَــلْ اَوْ يَغْلِــبْ فَسَوْفَ نُؤْتيهِ اَجْرا عَظيما

آن‌هاكه زندگي‌دنيارا به آخرت فروخته‌اند بايد در راه خداپيكار كنند و آن كس كه در راه خدا پيكار كند و كشته شوديا پيروز گردد پاداش بزرگي به او خواهيم داد. (74 / نساء)

شرح آيه از تفسير نمونه

تنها كساني مي‌توانند جزء مجاهدان واقعي باشند كه آماده چنين معامله‌اي گردند و به‌راستي دريافته باشند كه زندگي جهان مادّه آن چنان كه از كلمه دنيا ( به معني پست و پايين‌تر ) برمي‌آيد در برابر مرگ افتخارآميز در مسير زندگي جاويدان اهميّتي ندارد ، ولي آن‌ها كه حيات مادّي را اصيل و گرانبها و بالاتر از اهداف مقدّس الهي و انساني مي‌دانند هيچ‌گاه مجاهدان خوبي نخواهند بود. سپس در ذيل آيه مي‌فرمايد : « سرنوشت چنين مجاهداني كاملاً روشن است ، زيرا از دوحال خارج‌نيست يا شهيد مي‌شوند و يا دشمن را درهم مي‌كوبند و بر او پيروز مي‌گردند ، در هر صورت پاداش بزرگي به آن‌ها خواهيم داد ». مسلّما چنين سربازاني شكست در قاموسشان وجود ندارد و در هر دو صورت خود را پيروز مي‌بينند ، چنين روحيه‌اي به تنهايي كافي است كه وسايل پيروزي آن‌ها را بر دشمن فراهم سازد ، تاريخ نيز گواهي مي‌دهد كه يكي از عوامل پيروزي سريع مسلمانان بر دشمناني كه از نظر تعداد و تجهيزات و آمادگي رزمي ، به مراتب بر آن‌ها برتري داشتند ، همين روحيه شكست‌ناپذيري آن‌ها بوده است. قابل توجّه اين‌كه در آيه فوق همانند بسياري ديگر از آيات قرآن ، جهادي مقدّس شمرده شده است كه « في سَبيلِ اللّهِ » ، در راه خدا و نجات بندگان خدا و زنده كردن اصول حق و عدالت و پاكي و تقوي باشد ، نه جنگ‌هايي كه به خاطر توسعه‌طلبي ، تعصّب ، تـوحّش ، استعمار و استثمار صورت گيرد.

تفسير مردان (291)

شرح آيه از تفسير مجمع‌البيان

«يَشْــرُونَ»: به مفهــوم فــروختــن است؛ چــرا كــه از «شِراء» آمده و «اِشْتِراء» به مفهـــوم خـريـدن اسـت.