تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد اول» صفحه 372

تفسير مردان (427)

حكـم قطعـي دربـاره شراب و مراحل تدريجي آن

يأَيُّهَــا الَّــذيــنَ ءَامَنُــوا أِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الاَْنْصابُ وَ الاَْزْلمُ رِجْسٌ مِنْ عَمَــلِ الشَّيْطــنِ فَــاجْتَنِبُــوهُ لَعَلَّكُـــمْ تُفْلِحُـــونَ

اي‌كساني كه ايمان آورده‌ايد شراب و قمار و بت‌ها و ازلام ( كه يك نوع بخت آزمايي بوده ) پليدند و از عمل شيطانند از آن‌ها دوري كنيد تا رستگار شويد. (90 / مائده)

اِنَّما يُريدُ الشَّيْطنُ اَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِي الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ وَ يَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللّهِ وَ عَنِ الصَّلوةِ فَهَلْ اَنْتُمْ مُنْتَهُونَ

شيطان مي‌خواهد در ميان شما به وسيله شراب و قمار عداوت ايجاد كند و شما را از ذكر خدا و از نمــاز بــازدارد آيا (با اين‌همه زيان و فساد و با اين نهي اكيد) خــودداري خـواهيد كرد؟

(91 / مائده)

شرح آيه از تفسير نمونه

شراب‌خواري و ميگساري در زمان جاهليّت و قبل از ظهور اسلام فوق‌العاده رواج داشت و به صورت يك بلاي عمومي درآمده بود ، تا آن‌جا كه بعضي از مورّخان مي‌گويند عشق عرب جاهلي در سه چيز خلاصه مي‌شد: شعر و شراب و جنگ و نيز از روايات استفاده مي‌شود كه حتي بعد از تحريم شراب مسأله ممنوعيت آن براي بعضي از مسلمانان فوق‌العاده سنگين و مشكل بود، تا آن‌جا كه مي‌گفتند : « ما حُرِّمَ عَلَيْنا شَيْي‌ءٌ اَشَدُّ مِنَ الْخَمْرِ : هيچ حكمي بر ما سنگين‌تر از تحريم شراب نبود ». روشن است كه اگر اسلام مي‌خواست بدون رعايت اصول رواني و اجتماعي با اين بلاي بزرگ عمومي به مبارزه برخيزد ممكن نبود و لذا از روش تحريم تدريجي و آماده ساختن افكار و اذهان براي ريشه‌كن كردن ميگساري كه به صورت يك عادت ثانوي در رگ و پوست آن‌ها نفوذ كرده بود ، استفاده كرد ، به اين ترتيب كه نخست در بعضي از سوره‌هاي مكي اشاراتي به زشتي اين كار نمود ، « وَ مِنْ ثَمَراتِ النَّخيلِ وَ الاَْعْنابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَرا وَ رِزْقـا حَسَنـا: از ميـوه‌هاي درخت نخل و انگور ، مسكرات و روزي‌هاي پاكيزه فراهم مي‌كنيد ». در اين‌جا « سَكَر » يعني مُسْكِر و شرابي را كه از انگور و خرما

(428) آياتُ‌الرِّجال فِي‌الْقُرْآن