تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد اول» صفحه 459

ذكر سهمي براي خدا به عنوان « لِلّهِ » به خاطر اهميت بيشتر روي اصل مسأله خمس و تأكيد و تثبيت ولايت و حاكميت پيامبر و رهبر حكومت اسلامي‌است ، يعني همان‌گونه كه خداوند سهمي براي خويش قرار داده و خود را سزاوارتر به تصرف در آن دانسته است پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله و امام را نيز به همان گونه حق ولايت و سرپرستي و تصرف داده ، وگرنه سهم خدا در اختيار پيامبر قرار خواهد داشت و در مصارفي كه پيامبر يا امــام صــلاح مي‌دانــد صــرف مي‌گــردد و خــداونــد نيــاز بـــه سهمــي ندارد .

شرح آيه از تفسير مجمع‌البيان

غَنيمَت: مال و ثروتي كه با پيكار از كفرگرايان و تجاوزكاران به‌دست مي‌آيد و خدا آن را به همــه مسلمانان بخشيده است.

در برابر آن واژه «فَيْ‌ء» است كه بدون پيكار از آنان به دست جامعه اسلامي مي‌افتد. اين ديدگاه «عطاء» و مذهب شافعي در مورد «غَنيمت» است. و از امامان راستين‌نيز همين‌گونه روايت شده‌است.

امّا به باور برخي دو واژه «غَنيمَت» و «فَيْ‌ء» داراي يك معني است‌و به باور

تفسير مردان (527)

طـــرفـــداران اين ديـــدگــاه آيــه مــورد بحث ناسخ آيـــه مباركه ســوره حَشْــر در ايـن مـــورد است.(1)

يَتيم: كـــودكي كــه در دوران خرد سالي پدر خويش را از دست بدهد. در جهان حيوان به آنچه مادرش را از دست دهد يتيــم مي‌گويند و در جهان انسان به آن كه پــدرش را از دست دهـد.

مِسكين: بينـــوا يـــا كســي كـــه صــدقــــه بـــر او رواســت.