تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد اول» صفحه 535

1 ـ جهاد با دست و شمشير.

2 ـ جهاد با زبــــان و قلــم.

به باور بسياري از دانشوران جهاد با زبان و بيان در بسياري از صحنه‌ها و ميدان‌ها، رساتر و نافذتر است؛ چرا كه منظور از جهاد در راه خدا، جهاد در راه اوست و دعوت به دين خدا در مرحله نخست به وسيله زبان و قلم است و گاه نوبت به شمشير مي‌رسد.

1 . سوره بقره، آيه 245.

تفسير مردان (617)

افزون بر آن، براي اثبات درستي دين و آيين و آشكار ساختن محتوا و مقررات و مفاهيم آن به منظور پيشرفت دين، كه كاري ضروري و اساسي است، تنها مي‌توان از زبان و قلم مدد گرفت و نه از چيز ديگر.

پيــامبــر گرامي در اين مورد به اميرمؤمنان فرمود: يا عَلِيُّ، لأََنْ يَهْدِيَ اللّهُ عَلي يَدَيْكَ نَسَمَةً خَيْــرٌ مِمّا طَلَعَــتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ.(1)

علي جان! اگر خدا انساني را به دست تو و در پرتو دانش و بيان دگرگونساز تو هدايت نمايد، از آنچه خورشيد بر آن مي‌تابد بهتر است.

اين است آن كـاميابي پرشكوه

نكته ديگر در اين رابطه اين است كه آفريدگار هستي تنها در مورد جهاد با مال و جان، تعبير «خريدن» را نموده و اين بدان جهت است كه عبادت و پرستش خدا بر دوگونه است: بدني و مالي و نوع ديگري ندارد. از اين رو مي‌توان گفت خدا براي تشويق بندگان به توحيد گرايي و تقوا پيشگي و آراستگي به ارزش‌ها و انجام كارهاي شايسته و دوري از زشتي و گناه، در حقيقت خريدار همه نيايش‌ها و پرستش‌ها و كارهاي عبادي بندگان است و در برابر همه آنها پــاداشي شــايسته ارزانــي مي‌دارد.