- پیش گفتار 1
- فصل اول: کلیات 5
- 2. ضرورت و هدف ها 5
- 1.تبیین موضوع 5
- 4. پرسش های پژوهش 6
- 3. پیشینه موضوع 6
- 5. مفهوم شناسی 6
- الف) اصل و شاخصه 6
- ب) تمدن 7
- ج) رابطه تمدن و فرهنگ 10
- د) تمدن نبوی 12
- اشاره 14
- فصل دوم: عوامل پیدایش، شکوفایی و گسترش تمدن نبوی 14
- 1. فطری بودن 14
- 2. جامع بودن 15
- 3. سهولت و سماحت 17
- 4. تأکید بر خردورزی و تعقل 18
- 5. دانش اندوزی و اهتمام به پیشرفت علمی 20
- 6 . تأکید بر برنامه ریزی و مدیریت صحیح 21
- 7. هدایت گری و ارشاد 23
- 8 . نقش تاریخی قرآن کریم 25
- فصل سوم: اصول و شاخصه های فرهنگی تمدن نبوی 28
- 1. خداباوری و احیای فطرت توحیدی 28
- اشاره 28
- 2. کرامت انسان و رهایی از وابستگی های مادی 31
- 3. معنویت گرایی در زندگی 34
- 4. استفاده از فن آوری برای گسترش تمدن 36
- 5. گسترش خردگرایی و پیراستن اندیشه ها از موهوم ها و خرافه ها 38
- 6. جامع نگری و اعتدال گرایی در ارزش های اخلاقی 43
- اشاره 47
- 1. حاکمیت ولایت الهی و خلافت منصوصه 47
- فصل چهارم: اصول و شاخصه های سیاسی تمدن نبوی 47
- 2. برابری 49
- 3. تحقق وحدت عمومی بر اساس آرمان های الهی 51
- 4. آینده نگری سیاسی 53
- 5. استکبارستیزی و نفی سلطه گری و سلطه پذیری 57
- 6 . شایسته سالاری 58
- 7. مسئولیت همگانی 62
- 8 . نظارت عمومی 64
- 9. مقبولیت و اقتدار نظام سیاسی 65
- 10. شورا و مشورت 68
- 11. صلح گرایی و پای بندی به پیمان های سیاسی _ اجتماعی 70
- 12. اندیشه سیاسی جهانی (جهانی بودن اسلام) 72
- 13. تولی و تبرّی 73
- 1. ثروت؛ دست مایه ای برای طاعت و بندگی 76
- اشاره 76
- فصل پنجم: اصول و شاخصه های اقتصادی تمدن نبوی 76
- 2. کوشش برای رفع فاصله های طبقاتی 79
- 3. تأکید بر کار و کوشش 80
- 4. توزیع عادلانه ثروت و درآمد 82
- 5. مبارزه با روابط ناسالم اقتصادی 84
- اشاره 84
- الف) کلاه برداری 84
- ب) ربا 85
- ج) کم فروشی 88
- د) رشوه خواری 88
- 6 . سفارش به کمک رسانی به نظام اسلامی (واجب و مستحب) 89
- ه_ ) احتکار 89
- 7. توجه به آبادانی و اعتلای سرزمین اسلامی 93
- 8 . تشویق به فعالیت های اقتصادی بر اساس صلاحیت ها 95
- 9. رعایت حریم مالکیت های خصوصی و عمومی 97
- 10. اعتدال در مصرف و پرهیز از اسراف و تبذیر 99
- فصل ششم: اصول و شاخصه های اجتماعی تمدن نبوی 101
- 1. تحکیم روابط اجتماعی بر محور ایمان 101
- اشاره 101
- 2. همکاری در امور خیر 103
- 3. مسجد، جایگاه تقویت روابط و فعالیت های اجتماعی 104
- 4. استحکام پایه های خانواده و تأکید بر نقش محوری خانواده و حفظ حریم 106
- 5. گذشت و چشم پوشی، زمینه بهبود روابط اجتماعی 110
- 6. پیش گیری از گسترش فساد و جرم های اجتماعی و برخورد با عوامل آن 114
- 7. تحقق عدالت اجتماعی 115
- 8 . اعتماد عمومی 118
- سخن پایانی 119
- کتاب نامه 120
2. همکاری در امور خیر
خداوند در آیه ای از قرآن در این باره می فرماید: «باید در راه نیکی ها و تقوا به
یکدیگر دست اتحاد دهید، نه اینکه تجاوز کنید.» (مائده: 2) بر این اساس،
تعاون از جمله ویژگی های برجسته تمدن رسول گرامی اسلام بود. آن
حضرت دوشادوش دیگر مسلمانان و همانند یک انسان عادی کار می کرد و
هرگز اجازه نمی داد دیگران کارهای ایشان را انجام دهند. این روحیه حتی
پیش از بعثت نیز وجود داشت. برای مثال، زمانی که عمویش، ابوطالب به دلیل
عایله مندی با مشکل اقتصادی روبه رو بود، حضرت خود داوطلبانه
سرپرستی حضرت علی علیه السلام را به عهده گرفت و عمویش حضرت حمزه را نیز
به این کار تشویق کرد و حضرت حمزه نیز سرپرستی جعفر بن ابی طالب را به
عهده گرفت. (1)
همچنین نقل است آن حضرت در یکی از سفرها هنگام توقف کاروان،
مسئولیت جمع آوری هیزم را برای تهیه غذا به عهده گرفت و دوشادوش
دیگران به کار و فعالیت پرداخت. آن حضرت مسلمانان را به رسیدگی به
درماندگان و بینوایان سفارش می کرد. اصحاب صفه که در تاریخ اسلام
شهرت فراوان دارند، از نمونه اقدام های پیامبر برای رسیدگی به نیازمندان
است. این افراد به برکت عنایت ویژه رسول گرامی اسلام، از بیت المال تغذیه
می شدند.
حضرت محمد صلی الله علیه و آله درباره احسان، تعاون اجتماعی و کمک به نیازمندان
چنین می فرماید:
1- . سیره ابن هشام، ج 2، ص 263، به نقل از: سیدحسین اسحاقی، ملکوت اخلاق، قم، مرکز پژوهش های صدا و سیما، 1385، چ 1، ص 246.