- پیش گفتار 1
- فصل اول: کلیات 5
- 2. ضرورت و هدف ها 5
- 1.تبیین موضوع 5
- 4. پرسش های پژوهش 6
- 3. پیشینه موضوع 6
- 5. مفهوم شناسی 6
- الف) اصل و شاخصه 6
- ب) تمدن 7
- ج) رابطه تمدن و فرهنگ 10
- د) تمدن نبوی 12
- اشاره 14
- فصل دوم: عوامل پیدایش، شکوفایی و گسترش تمدن نبوی 14
- 1. فطری بودن 14
- 2. جامع بودن 15
- 3. سهولت و سماحت 17
- 4. تأکید بر خردورزی و تعقل 18
- 5. دانش اندوزی و اهتمام به پیشرفت علمی 20
- 6 . تأکید بر برنامه ریزی و مدیریت صحیح 21
- 7. هدایت گری و ارشاد 23
- 8 . نقش تاریخی قرآن کریم 25
- فصل سوم: اصول و شاخصه های فرهنگی تمدن نبوی 28
- 1. خداباوری و احیای فطرت توحیدی 28
- اشاره 28
- 2. کرامت انسان و رهایی از وابستگی های مادی 31
- 3. معنویت گرایی در زندگی 34
- 4. استفاده از فن آوری برای گسترش تمدن 36
- 5. گسترش خردگرایی و پیراستن اندیشه ها از موهوم ها و خرافه ها 38
- 6. جامع نگری و اعتدال گرایی در ارزش های اخلاقی 43
- اشاره 47
- 1. حاکمیت ولایت الهی و خلافت منصوصه 47
- فصل چهارم: اصول و شاخصه های سیاسی تمدن نبوی 47
- 2. برابری 49
- 3. تحقق وحدت عمومی بر اساس آرمان های الهی 51
- 4. آینده نگری سیاسی 53
- 5. استکبارستیزی و نفی سلطه گری و سلطه پذیری 57
- 6 . شایسته سالاری 58
- 7. مسئولیت همگانی 62
- 8 . نظارت عمومی 64
- 9. مقبولیت و اقتدار نظام سیاسی 65
- 10. شورا و مشورت 68
- 11. صلح گرایی و پای بندی به پیمان های سیاسی _ اجتماعی 70
- 12. اندیشه سیاسی جهانی (جهانی بودن اسلام) 72
- 13. تولی و تبرّی 73
- 1. ثروت؛ دست مایه ای برای طاعت و بندگی 76
- اشاره 76
- فصل پنجم: اصول و شاخصه های اقتصادی تمدن نبوی 76
- 2. کوشش برای رفع فاصله های طبقاتی 79
- 3. تأکید بر کار و کوشش 80
- 4. توزیع عادلانه ثروت و درآمد 82
- 5. مبارزه با روابط ناسالم اقتصادی 84
- اشاره 84
- الف) کلاه برداری 84
- ب) ربا 85
- ج) کم فروشی 88
- د) رشوه خواری 88
- 6 . سفارش به کمک رسانی به نظام اسلامی (واجب و مستحب) 89
- ه_ ) احتکار 89
- 7. توجه به آبادانی و اعتلای سرزمین اسلامی 93
- 8 . تشویق به فعالیت های اقتصادی بر اساس صلاحیت ها 95
- 9. رعایت حریم مالکیت های خصوصی و عمومی 97
- 10. اعتدال در مصرف و پرهیز از اسراف و تبذیر 99
- فصل ششم: اصول و شاخصه های اجتماعی تمدن نبوی 101
- 1. تحکیم روابط اجتماعی بر محور ایمان 101
- اشاره 101
- 2. همکاری در امور خیر 103
- 3. مسجد، جایگاه تقویت روابط و فعالیت های اجتماعی 104
- 4. استحکام پایه های خانواده و تأکید بر نقش محوری خانواده و حفظ حریم 106
- 5. گذشت و چشم پوشی، زمینه بهبود روابط اجتماعی 110
- 6. پیش گیری از گسترش فساد و جرم های اجتماعی و برخورد با عوامل آن 114
- 7. تحقق عدالت اجتماعی 115
- 8 . اعتماد عمومی 118
- سخن پایانی 119
- کتاب نامه 120
خداوند بندگانی دارد که مردم برای رفع نیازمندی های خود به آنها پناه
می برند. آنان همان کسانی هستند که از عذاب خدا در امانند. (1)
3. مسجد، جایگاه تقویت روابط و فعالیت های اجتماعی
از دیدگاه اسلام، مسجد افزون بر جایگاهی برای عبادت الهی و راز و نیاز با
خدا، کانونی برای فعالیت های سالم و مفید اجتماعی است. از زمان
رسول خدا صلی الله علیه و آله تاکنون، مساجد به عنون پایگاهی مهم برای برقراری تعامل و
روابط اجتماعی بوده و هست.
با ورود پیامبر گرامی اسلام و اصحابش به یثرب، وجود مسجد به عنوان
مکانی برای ادای فرایض اسلامی و نیز پایگاهی برای اجتماع مسلمانان و
مرکز تصمیم گیری های سیاسی _ اجتماعی، لازم و ضروری به نظر می رسید.
ازاین رو، نخستین اقدام پیامبر در یثرب، ساخت مسجد بود که مسلمانان از آن
استقبال گسترده ای کردند. در روایت آمده است پس از آنکه محل ساخت
مسجد انتخاب شد، مسلمانان با اشتیاق و کوشش فراوان شروع به ساختن
مسجد کردند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیز دوشادوش آنها کار می کرد و برای این کار
شور و اشتیاق فراوانی داشت و همین امر روحیه و شوق و شور مسلمانان به
این کار را افزایش می داد. (2) ابن سعد نویسنده الطبقات الکبری می نویسد:
مسلمانان، پایه های اصلی مسجد را سه ذراع با سنگ و بقیه را با خشت
خام بنا کردند و پیامبر پابه پای یارانش زحمت می کشید. (3)
1- . تحف العقول، ص 52.
2- . بحارالانوار، ج 9، ص 111.
3- . الطبقات الکبری، ج 1، ص 240.