- پیش گفتار 1
- فصل اول: کلیات 5
- 1.تبیین موضوع 5
- 2. ضرورت و هدف ها 5
- 4. پرسش های پژوهش 6
- الف) اصل و شاخصه 6
- 5. مفهوم شناسی 6
- 3. پیشینه موضوع 6
- ب) تمدن 7
- ج) رابطه تمدن و فرهنگ 10
- د) تمدن نبوی 12
- اشاره 14
- فصل دوم: عوامل پیدایش، شکوفایی و گسترش تمدن نبوی 14
- 1. فطری بودن 14
- 2. جامع بودن 15
- 3. سهولت و سماحت 17
- 4. تأکید بر خردورزی و تعقل 18
- 5. دانش اندوزی و اهتمام به پیشرفت علمی 20
- 6 . تأکید بر برنامه ریزی و مدیریت صحیح 21
- 7. هدایت گری و ارشاد 23
- 8 . نقش تاریخی قرآن کریم 25
- فصل سوم: اصول و شاخصه های فرهنگی تمدن نبوی 28
- 1. خداباوری و احیای فطرت توحیدی 28
- اشاره 28
- 2. کرامت انسان و رهایی از وابستگی های مادی 31
- 3. معنویت گرایی در زندگی 34
- 4. استفاده از فن آوری برای گسترش تمدن 36
- 5. گسترش خردگرایی و پیراستن اندیشه ها از موهوم ها و خرافه ها 38
- 6. جامع نگری و اعتدال گرایی در ارزش های اخلاقی 43
- فصل چهارم: اصول و شاخصه های سیاسی تمدن نبوی 47
- 1. حاکمیت ولایت الهی و خلافت منصوصه 47
- اشاره 47
- 2. برابری 49
- 3. تحقق وحدت عمومی بر اساس آرمان های الهی 51
- 4. آینده نگری سیاسی 53
- 5. استکبارستیزی و نفی سلطه گری و سلطه پذیری 57
- 6 . شایسته سالاری 58
- 7. مسئولیت همگانی 62
- 8 . نظارت عمومی 64
- 9. مقبولیت و اقتدار نظام سیاسی 65
- 10. شورا و مشورت 68
- 11. صلح گرایی و پای بندی به پیمان های سیاسی _ اجتماعی 70
- 12. اندیشه سیاسی جهانی (جهانی بودن اسلام) 72
- 13. تولی و تبرّی 73
- فصل پنجم: اصول و شاخصه های اقتصادی تمدن نبوی 76
- 1. ثروت؛ دست مایه ای برای طاعت و بندگی 76
- اشاره 76
- 2. کوشش برای رفع فاصله های طبقاتی 79
- 3. تأکید بر کار و کوشش 80
- 4. توزیع عادلانه ثروت و درآمد 82
- 5. مبارزه با روابط ناسالم اقتصادی 84
- اشاره 84
- الف) کلاه برداری 84
- ب) ربا 85
- ج) کم فروشی 88
- د) رشوه خواری 88
- 6 . سفارش به کمک رسانی به نظام اسلامی (واجب و مستحب) 89
- ه_ ) احتکار 89
- 7. توجه به آبادانی و اعتلای سرزمین اسلامی 93
- 8 . تشویق به فعالیت های اقتصادی بر اساس صلاحیت ها 95
- 9. رعایت حریم مالکیت های خصوصی و عمومی 97
- 10. اعتدال در مصرف و پرهیز از اسراف و تبذیر 99
- اشاره 101
- فصل ششم: اصول و شاخصه های اجتماعی تمدن نبوی 101
- 1. تحکیم روابط اجتماعی بر محور ایمان 101
- 2. همکاری در امور خیر 103
- 3. مسجد، جایگاه تقویت روابط و فعالیت های اجتماعی 104
- 4. استحکام پایه های خانواده و تأکید بر نقش محوری خانواده و حفظ حریم 106
- 5. گذشت و چشم پوشی، زمینه بهبود روابط اجتماعی 110
- 6. پیش گیری از گسترش فساد و جرم های اجتماعی و برخورد با عوامل آن 114
- 7. تحقق عدالت اجتماعی 115
- 8 . اعتماد عمومی 118
- سخن پایانی 119
- کتاب نامه 120
جانشینان برحق پیامبر انجامید. به این ترتیب، ولایت الهی پیامبر که
می بایست به دست معصومان علیه السلام ادامه یابد، از دست آنان خارج و در اندک
مدتی به سلطنت موروثی ستمگرانه تبدیل شد. این امر موجب محروم ماندن
همیشگی جامعه انسانی به ویژه جامعه اسلامی از وجود پربرکت انسان های
کامل گردید. به این ترتیب، نخستین گام در جهت انحطاط تاریخ و فرهنگ
مسلمانان برداشته شد. از میان انبوه مسلمانان فقط گروهی اندک به سفارش و
وصیت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله عمل کردند و به عهد و پیمانی که با خدا،
رسول خدا صلی الله علیه و آله و ولیّ خدا در روز غدیرخم بستند، وفادار ماندند و بیشتر
مسلمانان بر اثر تبلیغات مسموم و نادرست حکومت های استبدادی و نیز
فضای خفقان آور جامعه از بهره گیری از وجود مقدس ائمه معصوم علیهم السلام
محروم ماندند. ازاین رو، نخستین و مهم ترین شاخصه سیاسی تمدن نبوی که
برپایی حکومت عادلانه اسلامی _ الهی بود، تحقق کامل نیافت.
2. برابری
مشکل اساسی پیامبر گرامی اسلام در راه اعتلا و استوار ساختن پایه های
تمدن الهی، بی عدالتی، نابرابری و برتری افراد و طبقه های اجتماعی بر
یکدیگر، براساس نسب، خانواده، نژاد، قبیله، مال و رنگ بود. پادشاهان، خود
را از سلاله خدایان می دانستند و مدعی برتری و حاکمیت بر مردم بودند.
اشراف، توان گران و کاهنان نیز که ثروت، نسب و کهانت را نوعی برتری بر
دیگران می پنداشتند، خود را در طبقه پادشاهان و گاه پس از آنها می دانستند. (1)
به این ترتیب، دیگر مردم که از این امتیازهای پوچ و بی اساس بی بهره بودند،
1- . جلال الدین فارسی، انقلاب تکاملی اسلام، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی وزارت و ارشاد، 1361، چ 1، ص 74.