- پیش گفتار 1
- 2. ضرورت و هدف ها 5
- 1.تبیین موضوع 5
- فصل اول: کلیات 5
- الف) اصل و شاخصه 6
- 3. پیشینه موضوع 6
- 4. پرسش های پژوهش 6
- 5. مفهوم شناسی 6
- ب) تمدن 7
- ج) رابطه تمدن و فرهنگ 10
- د) تمدن نبوی 12
- فصل دوم: عوامل پیدایش، شکوفایی و گسترش تمدن نبوی 14
- اشاره 14
- 1. فطری بودن 14
- 2. جامع بودن 15
- 3. سهولت و سماحت 17
- 4. تأکید بر خردورزی و تعقل 18
- 5. دانش اندوزی و اهتمام به پیشرفت علمی 20
- 6 . تأکید بر برنامه ریزی و مدیریت صحیح 21
- 7. هدایت گری و ارشاد 23
- 8 . نقش تاریخی قرآن کریم 25
- فصل سوم: اصول و شاخصه های فرهنگی تمدن نبوی 28
- 1. خداباوری و احیای فطرت توحیدی 28
- اشاره 28
- 2. کرامت انسان و رهایی از وابستگی های مادی 31
- 3. معنویت گرایی در زندگی 34
- 4. استفاده از فن آوری برای گسترش تمدن 36
- 5. گسترش خردگرایی و پیراستن اندیشه ها از موهوم ها و خرافه ها 38
- 6. جامع نگری و اعتدال گرایی در ارزش های اخلاقی 43
- اشاره 47
- فصل چهارم: اصول و شاخصه های سیاسی تمدن نبوی 47
- 1. حاکمیت ولایت الهی و خلافت منصوصه 47
- 2. برابری 49
- 3. تحقق وحدت عمومی بر اساس آرمان های الهی 51
- 4. آینده نگری سیاسی 53
- 5. استکبارستیزی و نفی سلطه گری و سلطه پذیری 57
- 6 . شایسته سالاری 58
- 7. مسئولیت همگانی 62
- 8 . نظارت عمومی 64
- 9. مقبولیت و اقتدار نظام سیاسی 65
- 10. شورا و مشورت 68
- 11. صلح گرایی و پای بندی به پیمان های سیاسی _ اجتماعی 70
- 12. اندیشه سیاسی جهانی (جهانی بودن اسلام) 72
- 13. تولی و تبرّی 73
- فصل پنجم: اصول و شاخصه های اقتصادی تمدن نبوی 76
- 1. ثروت؛ دست مایه ای برای طاعت و بندگی 76
- اشاره 76
- 2. کوشش برای رفع فاصله های طبقاتی 79
- 3. تأکید بر کار و کوشش 80
- 4. توزیع عادلانه ثروت و درآمد 82
- اشاره 84
- 5. مبارزه با روابط ناسالم اقتصادی 84
- الف) کلاه برداری 84
- ب) ربا 85
- د) رشوه خواری 88
- ج) کم فروشی 88
- 6 . سفارش به کمک رسانی به نظام اسلامی (واجب و مستحب) 89
- ه_ ) احتکار 89
- 7. توجه به آبادانی و اعتلای سرزمین اسلامی 93
- 8 . تشویق به فعالیت های اقتصادی بر اساس صلاحیت ها 95
- 9. رعایت حریم مالکیت های خصوصی و عمومی 97
- 10. اعتدال در مصرف و پرهیز از اسراف و تبذیر 99
- 1. تحکیم روابط اجتماعی بر محور ایمان 101
- فصل ششم: اصول و شاخصه های اجتماعی تمدن نبوی 101
- اشاره 101
- 2. همکاری در امور خیر 103
- 3. مسجد، جایگاه تقویت روابط و فعالیت های اجتماعی 104
- 4. استحکام پایه های خانواده و تأکید بر نقش محوری خانواده و حفظ حریم 106
- 5. گذشت و چشم پوشی، زمینه بهبود روابط اجتماعی 110
- 6. پیش گیری از گسترش فساد و جرم های اجتماعی و برخورد با عوامل آن 114
- 7. تحقق عدالت اجتماعی 115
- 8 . اعتماد عمومی 118
- سخن پایانی 119
- کتاب نامه 120
دل تو گذشت، به دل من نیز راه بیابد. (1)
در زمان پیامبر اسلام، اصل برابری و تساوی حقوق میان مسلمان و غیرمسلمان، عرب و عجم، با هر قبیله و نژادی به دقت اجرا می شد، ولی پس
از پیامبر این دیدگاه کم رنگ شد، به گونه ای که در زمان عثمان، تبعیض و
نابرابری به بالاترین درجه خود رسید و همین امر نیز موجب قتل او شد. پس
از آنکه امام علی علیه السلام به حکومت رسید، در دوران خلافت کوتاه خویش همه
توانش را صرف جبران اشتباه ها و سیاست های نادرست عثمان و خلفای
پیش از او کرد و گام های مؤثری در راه ایجاد برابری و تحقق عدالت برداشت،
ولی پس از حضرت علی علیه السلام حکومت اسلامی به معاویه رسید و وی آن را به
سلطنت موروثی تبدیل کرد. در دوران معاویه، نابرابری، بی عدالتی و ستم به
اوج خود رسید که این روند در زمان حکومت امویان و عباسیان نیز ادامه
یافت. با این حال، امامان معصوم علیهم السلام از هر فرصتی در راه تبیین و نهادینه
کردن آموزه های حقیقی اسلام استفاده می کردند.
3. تحقق وحدت عمومی بر اساس آرمان های الهی
از جمله کارهای مهم و اساسی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله پس از هجرت به مدینه، ابتدا
برقراری پیمان برادری میان مهاجران بود. آن بزرگوار هر دو نفر را که از نظر
اخلاقی و رفتاری با هم تناسب داشتند، برادر معرفی کرد و همچنین آن حضرت
پس از ورود به مدینه، میان مهاجر و انصار پیمان برادری برقرار کرد. (2) خود
رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز در این پیمان شرکت کرد و با امام علی علیه السلام پیمان برادری بست.
1- . اصول کافی، ج 2، ص 262.
2- . نک: برهان الدین حلبی، سیره حلبی، بیروت، المکتبه الاسلامیه، بی تا، بی نا، ج 2، ص 20.