تحقق غدیر و دستاوردها صفحه 100

بر اساس اين سخن، تمام اشيائي كه در اطراف خود مي‌بينيم و آنچه از آن استفاده مي‌كنيم مانند: انگشتري، قلم، عينك، لباس و … روزي به نفع يا عليه ما گواهي خواهند داد. البته اعضا و جوارح آدمي خود به طور مستقل گواهي مي‌دهند. در اين باب تنها يك روايت نيامده كه با مطالعه بحارالانوار به روايات فراواني با همين مضمون روبه‌رو مي‌شويم و پي به كار بزرگ مرحوم علامه مجلسي رحمه الله مي‌بريم. چه خوب است در فرصت‌هاي كوتاهي كه دست مي‌دهد، همگان با مطالعه اين كتاب گران سنگ بر دانش خود بيفزايند.

گواه گرفتن براي خويش‌

در روايت آمده است كه اميرالمؤمنين عليه السلام در روزگار خانه‌نشيني و به اين جهت كه براي اداره اجتماع كمتر مي‌توانستند وقت صرف كنند، در كنار هر نخلي كه كاشته بودند دو ركعت نماز مي‌گذاردند كه مجموع آن هزار ركعت مي‌شد.(421)

يادآوري يك مطلب ضروري است و آن اين كه آيا هدف از آفرينش اميرالمومنين عليه السلام با آن عظمت و انديشه و بلندي مرتبت تنها و تنها براي كاشتن چند نخل بود؟ بي‌ترديد آفريدن چنان ابرمردي براي چنين مقصدي، اتلاف بشر، تاريخ و انسانيت و به يك سخن اتلاف دنيا و آخرت است و خداي متعال از اين كه بزرگ‌مردي را تنها براي كاشتن چند نخل بيافريند، منزه است. مسلم اين كه حضرت باري‌تعالي دنيا را جايگاه آزمون خواسته و همگان حتي اميرالمؤمنين عليه السلام و ابوبكر و عمر را مورد آزمون قرار داده است و اين روند تا به آخر ادامه خواهد يافت.

البته غالب انسان‌ها دركي در حد كاشتن نخل دارند و چنين كاري در شأن آنان است و گاهي حتي جز اين را نمي‌دانند، اما اميرالمؤمنين عليه السلام 25 سال از عمر خود را - بالإجبار - در غير اقتضايي كه خداوند حضرتش را براي آن آفريد سپري كرد و آن چند سال ديگر نيز در همين سطح بوده است، ولي خداي متعال بنا را بر امتحان خلق گذارده و شهوات، عقل خير و شر را ابزار اين امتحان قرار داده است.

شاهد سخن دو ركعت نمازهاي اميرالمؤمنين عليه السلام در كنار هر اصله درخت است. در روايت حضرت صادق عليه السلام است كه از آن حضرت دليل چنين شيوه نمازگزاردن را پرسيدند، فرمود:

فإنها تشهد له يوم القيامة؛ زمين به نفع او گواهي مي‌دهد.(422)

بر اساس اين فرموده اميرالمؤمنين عليه السلام فقيهان از جمله مرحوم صاحب جواهر گزاردن نمازهاي مستحب را در چند مكان مستحب مي‌خوانند، به اين معنا كه هر دو ركعت نماز شب در يك جايي از اتاق گزارده شود. اين مطلب را به عنوان عموم و مستحبات در روايت نديده، بلكه در آثار فقها ديده‌ام، ولي ممكن است روايتي بدين منطوق و مضمون باشد. در مقابل، درباره نمازهاي واجب دليل خاص داريم مبني بر اين‌كه مستحب است در يك‌جا خوانده شود. البته اين امر - با لحاظ داشتن باب تزاحم كه باب وسيعي است - ممكن است از يك جهت و ديگري از ديگر جهت مستحب باشد، اما فقيهان غالباً در مورد نمازهاي واجب قائل به اين مطلب هستند كه مستحب است هر نمازگزاري، جايي در خانه‌اش براي نمازهاي واجب مشخص كند و اين از مستحبات فرائض است.

… يتخذ مسجداً للصلاة …؛(423) مصلايي را براي نماز اختصاص دهد.

جان سخن اين‌كه همين زمين و فرش زيرپاي‌مان، بر گفتار، رفتار، هدف از گفتار، هدف شنونده، نيت‌ها و برداشت‌ها گواهي مي‌دهد و اين مطلب، صريح عبارت «رقباء من كل خلقه» است كه پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم فرموده است. حضرت باري تعالي افزون بر گواهاني كه از تمام آفريدگان بر اعمال انسان گرفته است، فرشتگاني سخت حساب‌گر نيز بر انسان گمارده و در اين باره مي‌فرمايد: