تحقق غدیر و دستاوردها صفحه 101

«لَهُ مُعَقِّبَتٌ مِّن بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ … » (424) براي او فرشتگاني است كه پي‌درپي او را به فرمان خدا از پيشِ رو و از پشت سرش پاسداري مي‌كنند.

البته همه آن چيزهايي كه بايد به انسان برسد، قرآن بدان نپرداخته، بلكه بيان آن‌را به پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم واگذارده است، آن‌جا كه مي‌فرمايد:

« … وَ مَآ ءَاتَكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ … »؛(425) و آنچه را فرستاده [او] به شما داد، آن‌را بگيريد.

پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله وسلم نيز در راستاي وظيفه‌اي كه خدا بر عهده‌اش نهاد، فرمود:

إني مخلف فيكم الثقلين كتاب اللَّه وعترتي؛(426) من دو [امانت] بزرگ در ميان شما برجاي مي‌نهم، كتاب خدا و عترتم.

بر مبناي ضرورت استمرار خط هدايت، عترت پيامبر، يعني امامان معصوم عليهم السلام نيز فقيهان و مراجع تقليد را معرفي نمودند تا براي ما كه قدرت برداشت از قرآن را نداريم آن‌را تبيين كنند؛ كتابي كه به فرموده حضرت حق جامع همه امور مورد نياز بشر است، آن جا كه مي‌فرمايد:

« … وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَبٍ مُّبِينٍ … »؛(427) و هيچ تر و خشكي نيست مگر اين‌كه در كتابي روشن [ثبت]است.

ثبت دقيق اعمال‌

در اين روايت، افزون بر جمله قرآني «يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ … » (428) عبارت «ويحفظون عليه ما يكون منه؛ هرچه از او سرزند بر ضد او ثبت مي‌كنند» آمده است. در واقع گماشتگان الهي و فرشتگان نگاهبان، هم به نفع ما حفظ مي‌كنند و هم عليه ما. بايد توجه داشت كلام عرب از دقت و ظرافت برخوردار است و لذا پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم در سخن خويش عبارت «ما يصدر منه» را به كار نبرده، بلكه فرموده است: «ما يكون منه» كه از صدور فعل يا سخن دامنه گسترده‌تري دارد و اين يعني هرچه از او بروز مي‌كند، اعم از سخن و كردار. البته روشن است كه كلمه «من» بيانيه است و بخشي از آنچه از انسان سرمي‌زند درنظر دارد.

كلمه «ألفاظه» كه در روايت آمده است جمع «لفظ» به معناي پرتاب كردن است و در زبان عربي آب دهان يا چيزي ديگر را از دهان انداختن لفظ مي‌گويند و در واقع قول، اخصِّ از لفظ و لفظ اعم است و سخن گفتن يكي از مصاديق لفظ است. از اين‌رو كلمه ألفاظه در كنار اقوال آمده است و مصاديق ديگر لفظ را اراده فرموده است، مانند هر سخن و رفتاري كه از انسان نسبت به ديگري صادر مي‌شود.