تحقق غدیر و دستاوردها صفحه 111

بر اين اساس، خداي متعال بشر را انديشمند و داراي توان تفكر آفريده است نه بقره (گاو) فارغ از انديشه و درك. به يقين اين جماعت موش‌پرست و گاوپرست بني‌آدم هستند و در ميان آنان، فرهيختگان، انديشمندان، مخترعان و نخبگان علمي فراواني وجود دارند. سخن ما اين است كه تكليف چيست؟ و چه كساني بايد آنان را هدايت كنند؟ كساني مي‌گويند: كار ارشاد اين افراد بايد از نزديك شروع شود. بحث بر سر ايفاي رسالت ارشاد و هدايت از نزديك يا دور نيست، بلكه اصل تبليغ و هدايت موردنظر است كه نتيجه نيز در گرو آن است.

جان سخن اين كه خداوند بشر را با آن توانمندي آفريده و ما را موظف فرموده است تا آنان را هدايت كنيم. حضرتش در تبيين مسئوليت ما به عنوان امت اسلامي مي‌فرمايد:

«كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ … »؛(448) شما بهترين امتي هستيد كه براي مردم پديدار شده‌ايد، به كار پسنديده فرمان مي‌دهيد و از كار ناپسند باز مي‌داريد.

پرواضح است كه امر به معروف در امر به نماز و روزه محدود نيست كه اين جنبه، بخشي از امر به معروف است، بلكه امر به معروف، امر به يكتاپرستي و توحيد است كه اساس دين مي‌باشد و نيز امر به مسلمان شدن است.

راه‌كارهاي امر به معروف‌

مسلّم اين است كه امر به معروف و هدايت، كاري لحظه‌اي نيست، بلكه مقدمات، وقت، مطالعه، بحث، داد و ستد، نوشتن و … مي‌طلبد تا به تدريج توفيق حاصل شود و لذا كوشش فراوان در اين زمينه ضرورت فوق‌العاده‌اي دارد و البته پاداش آن نيز نزد خداوند محفوظ است. در اين‌باره حضرت زهرا عليها السلام روايتي از پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله وسلم نقل فرموده كه آن حضرت فرمود:

إن علماء شيعتنا يحشرون، فيخلع عليهم من خلع الكرامات علي قدر كثرة علومهم، وجِدّهم في إرشاد عباد اللَّه …؛(449) علماي شيعه ما برانگيخته مي‌شوند و بر اساس فراوانيِ دانش و جديت‌شان در هدايت بندگان خدا، خلعت‌هاي تكريم به آنها داده مي‌شود.

اين سخن صراحت دارد كه هدايت و آشنا كردن مردم با احكام دين و وظايف شرعي‌شان جزء وظايف مهم ماست، چراكه ما در مقام روحاني كاري جز هدايت مردم نداريم و وقت‌مان صرف همين مسئوليت مي‌شود، لذا نبايد آن را در مقابل بهايي ناچيز و فروتر از بهاي وظيفه‌مان بفروشيم و آن بهاي ناچيز به معناي پرداختن به نوافلي است كه به فريضه لطمه مي‌زند. يادآوري مجدد اين مطلب را لازم مي‌دانم كه پرداختن به نوافل ضرورت دارد و نيز مي‌كوشيم از اين نوافل سهمي داشته باشيم، زيرا همين نوافل، دعاهاي ماه رجب، شعبان و ماه مبارك رمضان با عبارت‌هاي والايي كه دارند، موجب تزكيه نفس مي‌شوند.

وانگهي واجب است انسان، ملكه تقوا را حاصل كند، يعني در خود به وجود آورد كه از نافرماني خدا - اگرچه صد در صد سود دنيايي‌اش را تأمين كند - بيزار و گريزان باشد و در امر عبادت خداوند - هرچند او را به زحمت اندازد - شادمان باشد. البته نبايد غفلت كرد كه آن مقدار از نوافل مؤثر در تزكيه نفس، فريضه است، اما نسبت آن در افراد، تابع شرايط محيط زندگي و جامعه، متفاوت است و اين تفاوت به حسب تفاوت درك افراد است، اما در هر حال انسان در حد دركي كه خدا به او داده تأمل كند، همين مقدار كافي است.

اگر انسان به اين مرحله از درك برسد، مصداق كسي خواهد بود كه اميرالمؤمنين عليه السلام او را دعا كرده، فرمود: