تحقق غدیر و دستاوردها صفحه 84

آنچه در مورد ازدواج بايد مدنظر قرار گيرد اين است كه اين امر مقدس، فراتر از قراردادهاي عادي و مادي است و در واقع ازدواج، خريد و فروش نيست و نبايد با معيارهاي دنيايي سنجيده شود، بلكه اين پيوند، اگر برمبناي صحيح استوار باشد، پيوندي آسماني است و سعادت دوجهان را به همراه خواهد داشت. براي دست‌يابي به چنين سعادتي، بايد دو شرط را در امر ازدواج لحاظ داشت، ايمان و اخلاق. البته دو ركن اساسي پيوند زناشويي، يعني ايمان و اخلاق به معناي نسبي آن است، زيرا ايمان و اخلاق مطلق در انسان‌هاي عادي فراهم نمي‌شود. حال اگر خواستگار، به طور نسبي از دو ويژگي يادشده برخوردار باشد، دنبال ماديات و موقعيتي خانوادگي و ديگر امور بودن، بيراهه پيمودن است، به اين معنا كه به تحقيق پرداخته، ببينند خواستگار خانه دارد؟ چندمين فرزند خانواده است؟ چند خواهر و برادر دارد؟ با والدين خود زندگي مي‌كند يا مستقل است و …

قبل از تمام اين پرسش‌ها و حتي بدون درنظر گرفتن اين امور، ابتدا بايد دين‌داري و اخلاق او را سنجيد و اگر به نسبت قابل‌قبولي از دو خصلت يادشده برخوردار بود، به يقين شايستگي آن‌را دارد كه همسرش دهند. در همين معنا پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله وسلم فرموده است:

إذا جائكم من ترضون خلقه ودينه فزوجوه، إلاّ تفعلوه تكن فتنة في الأرض وفساد كبير؛(302) هرگاه كسي نزدتان به خواستگاري آمد و دين و اخلاق او را بپسنديد، وي را همسر دهيد كه در غير اين‌صورت فتنه و فسادي بزرگ در زمين چهره خواهد نمود …

همين معيار نيز بايد در دختر وجود داشته باشد. از ديگرسو ممكن است برخي دچار اين توهم شوند كه خواستگار بايد ايمان و اخلاقي همانند ايمان و اخلاق اميرالمؤمنين عليه السلام داشته باشد. به راستي صاحبان چنين باوري، خود در ايمان و اخلاق همسنگ حضرت زهرا عليها السلام هستند؟ بي‌ترديد پاسخ «نه» است. بنابراين آن مقدار ايمان و اخلاق كه متناسب زوجين باشد و عرف و جامعه آن‌دو را مؤمن و بااخلاق بداند، كافي است. به يك سخن اگر ايمان و اخلاق باشد زندگي زن و شوهر چنان زيبا خواهد بود كه با تمام وجود، سعادت را لمس مي‌كنند.

ايمان و اخلاق افزون بر ارجمندي و آراستگي، مرد را در برابر ناملايمات و - بعضاً - ناسازگاري‌هاي بعضي زنان صبوري مي‌بخشد. نگاهي به زندگي پيامبر اكرم و نيز برخي از امامان معصوم عليهم السلام مؤيد اين حقيقت است، چراكه آن حضرات در برابر بدرفتاري‌هاي بعضي از همسران‌شان، سخت بردبار بودند و بدي آنان را با نيكي پاسخ مي‌دادند. توجه داشته باشيم ايمان و اخلاق دو گوهر بي‌همتا و گران‌بهايي است كه عامل خوشبختي در زندگي زوجين است و همين دو خصلت، علي‌رغم كمبودهاي ظاهري، زندگي را قوام و انسجام مي‌بخشد؛ چيزي كه برخي آن‌را تنها و تنها در رفاه مطلق، غذاهاي رنگارنگ، آراستگي ظاهري و ثروت زياد جست‌وجو مي‌كنند. متأسفانه صاحبان چنين پندارهايي به دليل نداشتن يكدلي و انسجام در كانون خانواده، كمتر به سعادت دست مي‌يابند. با كمي تأمل درمي‌يابيم كه سعادت در خانواده‌هايي يافت مي‌شود كه بي‌توجه به امور مادي، زندگي توأم با ايمان و اخلاق براي خود تدارك ديده باشند و همين، يك فرهنگ است؛ فرهنگي برآمده از سنت رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم كه با پاي‌بندي به دعا و همت بايد آن‌را به تدريج در جامعه رواج داد و به همه نشان داد كه در اين صورت و به نسبت ترويج فرهنگ ساده‌زيستي و پرهيز از زياده‌خواهي، سعادت نيز در جامعه و در خانواده چهره خواهد نمود.

آموزه معصومين عليهم السلام‌

فرهنگ ازدواج و لوازم آن، مانند ديگر مسائل فردي و اجتماعي از نظر معصومان عليهم السلام دور نمانده، بلكه عنايت بيشتري نسبت به اين مقوله داشته‌اند و هماره مي‌كوشيدند تا در فرصت‌هاي مناسب سادگي و بي‌تكلفي در امر ازدواج را به ديگران يادآوري كنند. در روايت است كه: «پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله وسلم در مسجد خود ميان يك دختر و يك پسر مسلمان پيوند ازدواج برقرار كردند. پسر جوان مالي نداشت تا مهريه بدهد و از آن‌جا كه عقد ازدواج با مهريه محقق مي‌شود، داماد حلقه‌اي بي‌ارزش و بدون نگين از رشته‌اي آهني تهيه كرد و آن‌را به عروس داد و اين، تمام مهريه‌اي بود كه به دختر داده شد».

مورد ديگري نيز پيش آمد كه پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم عقد ازدواج ميان دختر و پسري مسلمان جاري كنند. حضرت از جوان پرسيدند: براي مهريه چه داري؟

گفت: هيچ چيزي ندارم.

پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم فرمود: چيزي از قرآن را حفظ كرده‌اي؟