کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 2435

صفحه 2435

كيفيت و شكل بيعت غدير

پيداست كه شكل عموميِ بيعت همان دست دادن است، ولي اين دست دادن در واقع حاكي از عهد بستن و تصميم به وفاداريِ قلبي و نيز پيمان لساني است.

در غدير چند جهت وجود داشت كه به خاطر آن قبل از بيعت با دست، بيعت لساني كه به شكل اقرار زباني و به صورت گفتن بود انجام گرفت و حضرت متن گفتار را هم تعيين كردند. اين جهات عبارتند از:

[صفحه 228]

1. بيعت بادست احتياج به‌تفسير دارد، و بايد قبلاً معلوم شود بر سر چه بيعت مي‌كنند. اين اقرار لساني در واقع مفسّر بيعت با دست بود كه بعد از خطبه انجام شد.

2. ممكن بود عده‌اي پس از خطبه براي بيعت با دست حاضر نشوند و خود را از صحنه كنار بكشند و بعد بگويند: «ما بيعت نكرديم». لذا حضرت ابتدا به صورت لساني بيعت گرفت و فرمود: «هركس توانست با دست بيعت مي‌كند و هر كس نتوانست با زبان اقرار كرده است».

3. اگر متن و عبارات براي بيعت لساني تعيين نمي‌شد ممكن بود هر يك از مردم طبق ذوق و سليقه‌ي خود عباراتي را بكار برد كه از نظر اعتبار رسمي و قانوني جاي سؤال و اشتباه باشد، و گذشته از هرج و مرج در واقع هر كس به مطلبي كه مغايرتها و زياده و نقيصه‌هايي با ديگران داشت اقرار كرده بود.

4. اگر متن تعيين نمي‌شد ممكن بود عده‌اي فتنه‌گر، عبارات خاصِ شبهه‌ناكي را آماده كنند و با آن زمينه‌ي سقوط ارزش اين بيعت را آماده سازند.

5. به خاطر كثرت جمعيت و كمي وقت و مساعد نبودن شرايط توقف مردم، اين احتمال قوي بود كه عده‌اي واقعاً فرصت بيعت با دست را پيدا نكنند، و لذا مي‌بايست اين بيعت لساني انجام مي‌شد.

پس از روشن شدن اين جهت، مي‌پردازيم به اين نكته كه پيامبر صلي اللَّه عليه و آله بيعت با دست و بيعت لساني را به چه صورت انجام دادند: