کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 2837

صفحه 2837

2 - «وَيَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً ثُمَّ لا يُؤْذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُوا وَلا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ»؛(11) «و آن روز را كه ما از هر امّتي گواهي برانگيزيم، آن‌گاه به كافران اجازه سخن داده نشود و توبه آنان نيز پذيرفته نگردد.»

3 - «وَيَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً عَلَيْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَجِئْنا بِكَ شَهِيداً عَلي هؤُلاءِ»؛(12) «روزي كه ما در هر امّتي از ميان خودشان گواهي بر آنان برانگيزيم و تو را [اي محمّد] بر اين امّت گواه آوريم.»

از اين آيات استفاده مي‌شود كه در هر زمان و براي هر امّتي، خداوند افرادي معصوم از خطا و اشتباه قرار داده است تا در روز قيامت بر اعمال آن امّت گواهي دهند. كسي كه قرار است شاهد باشد، در شهادتش نزد خداوند نبايد اشتباه كند. اينان كساني‌اند كه در امر هدايت بشر حجّت خداوند در روي زمينند. حجّت بايد عالم به شريعت و قادر بر هدايت خلق، و از طرفي محيط به اعمال قوم خود باشد تا به طور صحيح شهادت دهد. شاهد هر امّت و قومي بايد زنده بوده، معاصر با آن قوم باشد همان‌گونه كه قرآن از زبان حضرت عيسي‌عليه السلام نقل مي‌كند: «وَكُنْتُ عَلَيْهِمْ شَهِيداً ما دُمْتُ فِيهِمْ فَلَمّا تَوَفَّيْتَنِي كُنْتَ أَنْتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ وَأَنْتَ عَلي كُلِّ شَيْ‌ءٍ شَهِيدٌ»؛(13) «و تا زماني كه در ميان آنان بودم مراقب و گواه شان بودم ولي هنگامي كه مرا از ميانشان برگرفتي تو خودت مراقب آنان بودي و تو بر هر چيز گواهي.»

از اين آيه استفاده مي‌شود كه اعلان نتايج شهادت و گواهي در روز قيامت است، ولي احاطه به مورد آن كه همان اعمال مردم است در دنيا و در خلال معاشرت و حاضر بودن شاهد با امت خود است. به همين جهت است كه شاهدي را كه خداوند به او در روز قيامت احتجاج مي‌كند بايد هم عصر كساني باشد كه قرار است براي آن‌ها شهادت دهد. با اين بيان نمي‌توان شاهدان بر امت‌ها را منحصر در انبيا دانست؛ زيرا انبيا هميشه وجود نداشته‌اند، بلكه آنچه ضرورت دارد، وجود شاهدي معاصر و زنده در هر عصر و زمان و براي هر امّتي از پيامبر يا امام و حجّت معصوم، تا در روز قيامت حجّت خدا براي مردم باشد و شهادت بر اعمال آن‌ها دهد.

فخر رازي در ذيل آيه: «وَنَزَعْنا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً» (14)، مي‌گويد: «مقصود از آيه اين است كه ما يك نفر را از هر امّتي امتياز داديم تا بر آنان شهادت دهد. برخي گفته‌اند كه مقصود انبيا است، شهادت مي‌دهند كه دلايل را بر قوم شان ابلاغ نمودند، و در روشن نمودن آن‌ها نهايت كوشش را از خود به خرج داده‌اند، در نتيجه اگر كوتاهي وجود دارد از ناحيه خود مردم است … برخي ديگر مي‌گويند: بلكه آنان شاهداني هستند كه در هر زمان بر مردم شهادت مي‌دهند كه از جمله آن‌ها انبيايند.

اين به واقع نزديك‌تر است؛ زيرا خداوند به هر امّت و هر جماعتي اين حكم، را تعميم داده كه از آن‌ها كساني را به عنوان شاهد قرار دهد، لذا داخل مي‌شود در اين حكم زمان‌هايي كه نبيّ وجود نداشت كه از آن به عصر فترت تعبير مي‌شود، همانند زمان‌هايي كه بعد از رسول خداصلي الله عليه وآله آمد … » (15)

و نيز همو در ذيل آيه شريفه «وَيَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً عَلَيْهِمْ»،(16) مي‌گويد: «هر جمع و قرني كه در دنيا حاصل مي‌گردد، لازم است كه كسي به عنوان شاهد در ميان آن‌ها وجود داشته باشد. شاهد در عصر رسول‌صلي الله عليه وآله خود حضرت بود، به دليل قول خداوند متعال: «وَكَذلِكَ جَعَلْناكُمْ أُمَّةً وَسَطاً لِتَكُونُوا شُهَدآءَ عَلَي النّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيداً» (17) و نيز لازم است كه در هر زماني بعد از رسول، شاهد در ميان امّت باشد. از اين بيان، روشن مي‌شود كه هر عصري خالي از شاهد بر مردم نيست، و آن شهيد بايد از خطا مصون باشد، وگرنه احتياج به شاهد ديگري دارد و در نتيجه به بي‌نهايت منتهي خواهد شد، كه اين باطل است … » (18)

نتيجه اين‌كه: لازم است در هر زماني كه شاهدي معصوم در ميان هر قومي باشد. حال در قوم حاضر، شاهد اين امت كيست؟ آيا كسي غير از امام زمان حجة بن الحسن المهدي‌عليه السلام است؟

صفات شاهد

از آيات قرآن صفاتي چند براي شاهد هر امّت در روز قيامت استفاده مي‌شود: