کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 2851

صفحه 2851

در اينجا چهار احتمال وجود دارد:

1 - الفاظ اسماء الهي.

2 - مفاهيم ذهني اسماء الهي.

3 - اعيان خارجي موجودات كه حكايت از وجود خداوند دارد.

4 - اسماء مخلوقات.

احتمال اول و دوم و چهارم صحيح نيست؛ زيرا در آن وقت، نه كسي خلق شده و نه لغتي براي موجودي وضع شده بود. و مفاهيم ذهني نيز قابل نقل و انتقال و اخبار نيستند. در نتيجه احتمال سوّم صحيح است؛ يعني مقصود از اسمائي كه خداوند حضرت آدم‌عليه السلام را از آن‌ها مطّلع ساخت، همان احاطه پيدا كردن شهودي به حقايق و اعيان موجودات بود.

مصداق «خليفه» در آيه

در اين‌كه مصداق «خليفه» در آيه مورد بحث كيست دو احتمال وجود دارد:

1 - اين‌كه مراد از «خليفه» حضرت آدم‌عليه السلام باشد؛ زيرا او خليفه و جانشين خداوند در شؤونات او است.

2 - اين‌كه مصداق «خليفه» عموم مردم و انسان‌ها باشند و لفظ مفرد در معناي جمع به كار رفته است.