کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 3052

صفحه 3052

پس حقيقت مفهوم «وحدت» - و به عبارت صحيح‌تر «اتحاد» - آن است كه با حفظ عقايد قطعي و مسلم خود در مقابل دشمن مشترك موضع واحدي داشته و از او غافل نباشيم و اين بدان معنا نيست كه از بحث و گفتگوي علمي محض و خالي از تعصبات پرهيز كنيم، زيرا همه امور در حقيقت براي حفظ شريعت اسلامي است.

از اين رو است كه امام علي‌عليه السلام در بحبوبه جنگِ صفين، از وقت نماز سؤال مي‌كند و بعد از آن كه از او سؤال مي‌شود كه اكنون در اوج نبرد چه وقت نماز است؟ در جواب مي‌فرمايد: مگر ما براي غير از برپايي نماز مي‌جنگيم؟ لذا نبايد هيچ گاه هدف، فداي وسيله گردد.

شيخ محمّد عاشور، معاون رئيس دانشگاه الازهر مصر و رئيس كميته گفت و گوي بين مذاهب اسلامي در بيان نظريه‌اي كاملاً منطقي و متين مي‌گويد: «مقصود از انديشه تقريب بين مذاهب اسلامي، يكي كردن همه مذاهب و روي گرداني از مذهبي و روي آوردن به مذهبي ديگر نيست، كه اين به بيراهه كشاندن انديشه تقريب است. تقريب بايد بر پايه بحث و پذيرش علمي باشد تا بتوان با اين اسلحه علمي به نبرد با خرافات رفت و بايد دانشمندان هر مذهبي در گفت و گوي علمي خود، دانش خود را مبادله كنند، تا در يك محيط آرام بدانند، بشناسند، بگويند و نتيجه بگيرند».(1)

نگاه اهل هر مذهب به نقاط مشترك، باعث همكاري درون گروهي براي زيستن در جامعه جهاني مي‌شود و نگاه به نقاط اختلاف، در يك بستر علمي و تحقيقاتي، باعث جدّيت و تلاش در بحث و پژوهش علمي براي رسيدن به حقيقت و تبيين آرا و نظرات ديگران مي‌گردد. نمي‌توان در پوشش شعار «تمسك به ولايت اهل بيت‌عليهم السلام»، آثار و لوازم فقهي اقرار به «شهادتين» را نفي كرد، همان طور كه نمي‌توان تحت عنوان «وحدت اسلامي» و با شعار براندازي تعصبات، از جهات اختلاف در اصول ايماني و آثار و لوازم آن چشم پوشي نمود.

نفي تعصّب به معناي عدول از حقايق نيست، بلكه به معناي پايه ريزي مباني اعتقادي بر موازين علمي و كارشناسانه است - چه در زمينه پژوهش و تحقيق، و چه در زمينه گفت و گو و بحث - تا در نتيجه اين نظام فكري، سلوك اهل مذاهب با يكديگر بر پايه مدارا و عدم خشونت، شكل گيرد.

2 - وحدت بر محور امام بر حقّ‌

اسلام بر وحدت ميان مسلمانان تأكيد فراواني دارد؛ قرآن كريم مي‌فرمايد:

{اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوانًا}؛(2) «و نعمت خدا را بر خود ياد كنيد آن گاه كه دشمنان [يكديگر] بوديد، پس ميان دل‌هاي شما الفت و مهرباني انداخت تا به لطف او برادران هم شديد.»

{وَ لا تَكُونُوا كَالَّذينَ تَفَرَّقُوا وَ اخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْبَيِّناتُ وَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ عَظيمٌ ؛(3) «و چون كساني مباشيد كه پس از آن كه دلايل آشكار برايشان آمد، پراكنده شدند و با هم اختلاف پيدا كردند و براي آنان عذابي سنگين است.»

{إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ}؛(4) «در حقيقت مؤمنان با هم برادرند.»