کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 3137

صفحه 3137

گروهي در كوفه خدمت امير المؤمنين‌عليه السلام رسيده عرض كردند: «السلام عليك يا مولانا». حضرت به آن‌ها فرمود: «من چگونه مولاي شما هستم در حالي كه شما قومي از عرب هستيد؟ آنان در جواب عرض كردند: زيرا از رسول خداصلي الله عليه وآله شنيديم كه در روز غدير خم مي‌فرمود: «من كنت مولاه فعليّ مولاه».(325)

5 - اشتراك معنوي‌

ابن بطريق مي‌گويد: «كسي كه مراجعه به كتب لغت داشته باشد پي به وجود معاني مختلف براي كلمه (مولي) مي‌برد. از باب نمونه فيروزآبادي مي‌گويد: مولي به معناي: مالك، عبد، آزاد كننده، آزاد شده، همراه نزديك همانند پسر عمو، و ... ، همسايه، هم قسم، فرزند، عمو، فرو آمده، شريك، فرزند خواهر، سرپرست، تربيت كننده، ياور، نعمت دهنده، كسي كه به او نعمت داده شده، دوست، پيرو و داماد، آمده است».(326)

آن گاه مي‌گويد: حقّ اين است كه كلمه «مولي» بيش از يك معنا ندارد و آن اولي و سزاوارتر به يك چيز است، ولي اين اولويّت به حسب استعمال در هر مورد از مواردش مختلف است. نتيجه اين كه لفظ «مولي» مشترك معنوي بين اين معاني مختلف است. و مشترك معنوي از مشترك لفظي سزاوارتر است...».(327)

در توضيح كلام ابن بطريق مي‌گوييم:

با كمي تأمل و دقّت پي خواهيم برد كه معناي «اولويت در يك شئ» در تمام معاني لفظ «مولي» به يك نحوي موجود است، و اطلاق اين كلمه بر هر يك از آن معاني به اعتبار در برداشتن معناي اولويت است:

1 - مالك اولي به تصرّف در ملك خود است.

2 - عبد سزاوارتر بر اطاعت مولاي خود از ديگري است.

3 - آزاد كننده سزاوارتر است به تفضيل بر كسي كه او را آزاد كرده، از ديگري.

4 - آزاد شده اولي است به تشكر از آزاد كننده.