کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 3147

صفحه 3147

7 - سعيدالدين فرغاني‌

او در شرح يك بيت از ابن فارض كه مي‌گويد:

واوضح بالتأويل ما كان مشكلاً

عليّ بعلم ناله بالوصية

مي‌نويسد: «در اين شعر به اين مطلب اشاره شده كه علي - كرم اللَّه وجهه - كسي است كه مشكلات كتاب و سنت را بيان و واضح خواهد كرد به توسّط علمي كه به او رسيده است؛ زيرا پيامبرصلي الله عليه وآله او را وصيّ و قائم مقام خود قرار داد آن هنگام كه فرمود: «من كنت مولاه فعلي مولاه».(352)

8 - تقي الدين مقريزي‌

او از ابن زولاق نقل مي‌كند: «در روز هجدهم ذي حجه، سال 363 كه روز غدير خم است جماعتي از اهل مصر و مغرب زمين و متابعين آن‌ها دور هم جمع مي‌شدند و دعا مي‌خواندند؛ زيرا آن روز عيد بود، به جهت آن كه رسول خداصلي الله عليه وآله در آن روز عهد كرد به اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب‌عليه السلام و او را خليفه خود قرار داد...».(353)

9 - سعدالدين تفتازاني‌

او در دلالت حديث غدير مي‌گويد: «(مولي) گاهي به معناي آزاد كننده و گاهي آزاد شده و هم قسم، همسايه، پسر عمو، ياور و سرپرست استعمال مي‌شود. خداوند متعال مي‌فرمايد: {مَأْواكُمُ النَّارُ هِيَ مَوْلاكُمْ يعني اولي بكم. اين معنا را ابو عبيده نقل كرده است. و پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: «ايّما امرأة أنكحت نفسها بغير اذن مولاه...»؛ «هر زني كه خودش را بدون اذن مولايش به نكاح درآورد...»، مولي در اين حديث به معناي سزاوارتر و سرپرست است. و مثل اين معنا براي كلمه «مولي» در شعر بسيار است. و به طور كلي، استعمال كلمه «مولي» به معناي متولّي و مالك امر و اولي به تصرف، در كلام عرب شايع است و نيز از بسياري از بزرگان اهل لغت نقل شده است. و مقصود آن است كه كلمه «مولي» اسم براي اين معناست، نه اين كه صفت باشد و به منزله اولي به تصرف، تا اعتراض گردد كه اين كلمه صيغه اسم تفضيل نيست، و به اين معنا استعمال نمي‌شود. و سزاوار است كه در حديث غدير از كلمه «مولي» همين معنا اراده شود، تا با صدر حديث مطابقت پيدا كند. و به جهت اين كه با پنج معناي اول مناسبت ندارد، و اين امري است ظاهر. و نيز با معناي ششم يعني «ناصر» سازگاري ندارد؛ زيرا معنا ندارد كه پيامبرصلي الله عليه وآله مردم را در آن مكان براي ابلاغ اين معنا جمع كرده باشد، اين مطلب نيز واضح است...».

او در آخر مي‌گويد: «مخفي نماند كه ولايت بر مردم، و سرپرستي و مالكيّت تدبير امر مردم و تصرّف در شؤون آنان همانند منزلت پيامبرصلي الله عليه وآله با معناي امامت سازگاري دارد».(354)