کتابخانه بالقرآن

بانک غدیر صفحه 3173

صفحه 3173

از آياتي كه مي‌توان در باب امامت خاصه اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب‌عليه السلام به آن استشهاد كرد آيه معروف به «تبليغ» است. خداوند متعال مي‌فرمايد: {يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرينَ ؛(471) «اي رسول! آن چه از پروردگارت بر تو نازل شده ابلاغ كن و اگر چنين نكني رسالت پروردگارت را نرسانده‌اي و خدا تو را از مردم حفظ خواهد كرد. خداوند گروه كافران را هدايت نمي‌كند.»

مفسران و متكلمان شيعه، اين آيه را درباره ابلاغ ولايت و امامت و خلافت امام علي‌عليه السلام مي‌دانند و در اين قول متّفق‌اند.اينك براي بررسي مطلب آيه را مورد بحث و تحليل قرار مي‌دهيم.

تحليلي درباره آيه‌

توضيح

قبل از ورود در بحث مناسب است كه نكاتي چند درباره آيه «تبليغ» اشاره شود:

1 - ظهور فعل در ماضي‌

ظهور جمله {ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ در ماضي و گذشته حقيقي است نه مضارع و آينده به دو دليل:

الف - صيغه ماضي وضع شده براي معناي گذشته و در صورتي كه قرينه‌اي در آن براي حمل بر مضارع نباشد حمل بر همان معناي موضوع له حقيقي كه ماضي است مي‌شود.

ب - آيه مورد بحث در آخرين ماه‌هاي نبوت پيامبر اكرم‌صلي الله عليه وآله نازل شده است، و اگر فعل را حمل بر مضارع و آينده كنيم معناي آيه اين مي‌شود: «و اگر آن چه را كه بعداً بر تو نازل مي‌كنيم در ماه‌هاي باقيمانده از نبوّتت ابلاغ نكني، هرگز رسالتت را به پايان نرسانده‌اي». معنايي كه در هيچ روايتي به آن اشاره نشده و از هيچ عالم شيعي و سنّي نيز نرسيده است.

در اين صورت آيه دلالت مي‌كند بر اين كه خداوند بر پيامبرش مطالبي را نازل كرده كه بر او ابلاغش سنگين و دشوار بوده است. و از طرفي نيز پيامبرصلي الله عليه وآله مأمور به تبليغ آن است. حضرت‌صلي الله عليه وآله در فكر دشواري چگونگي تبليغ آن است كه آيه فوق نازل مي‌شود تا به او گوشزد كند كه هيچ فكر و ناراحتي به خود راه ندهد كه مردم در مقابل ابلاغ آن چه موقفي خواهند داشت . . .